सामान्यतया पेट्रोल गाडीहरूको नयाँ मोडेल आउँदा हरेक पल्ट मूल्य एक दुई लाख रुपैयाँ भए पनि बढेर आइरहेको हुन्छ । जसले गर्दा तपाईँको गाडीको डिप्रिसिएसन (प्रयोग गर्दै जाँदा घट्ने मूल्य) त भइरहेको होला, तर नयाँ गाडी महँगो भइसकेको अवस्थामा त्यसले तपाईँको गाडीको रिसेल भ्यालुमा सहयोग पुर्याइरहेको हुन्छ ।
यसले गर्दा तपाईँको गाडीको मूल्य एकदमै छिटो छिटो घट्दैन अर्थात् आफ्नो गाडी बिक्री गर्नु पर्यो भने त्यति धेरै नोक्सान ब्यहोर्नु पर्दैन । तर ईभीको सन्दर्भ भने अलिक फरक छ । किन भने जब नेपालमा कुनै ईभी सार्वजनिक हुन्छ, भने त्यो एकदमै महँगो मूल्यमा बजारमा आइरहेको हुन्छ ।
अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा हेर्ने हो भने ईभीको मूल्य घटेको घट्यै हुन्छ । जस्तै सार्वजनिक हुँदाको बखत कुनै ईभीको मूल्य ४० हजार डलर छ भने त्यस पछिको अवधिमा भाउ घट्दै ३८ हजार, ३६ हजार, ३५ हजार वा ३० हजार हुँदै घटिरहेको हुन्छ ।
जसले गर्दा एक त त्यो ईभीको बजार मूल्य नै घटिसक्यो भन्ने कुरा सबैलाई थाहा भइरहेकै हुन्छ । अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा गाडीको मूल्य हेर्दै नहेर्ने मान्छे आजकल हुँदै हुँदैनन् भन्दा फरक नपर्ला । अर्को कुरा कम्पनीले पनि अन्य स्वरूपमा अतिरिक्त लाभ तथा अफरहरू दिन थाल्छ । जस्तै गाडीको ब्याजदरमै कम्पनीले अलिकति व्यहोरी दिने भन्ने हुन सक्छ । यस बाहेक अन्य किसिमका अफर दिने, नगद छुट दिने लगायतका कुराहरू हुन्छन् ।
गाडी सार्वजनिक हुँदा नयाँ गाडीको बजारमा चर्चा र माग राम्रै भइरहेको हुन्छ । त्यसैले मूल्य निश्चित हुन्छ । ‘यो भन्दा हामी घट्दैनौँ’ भनिरहेका हुन्छन् । बिक्रेता वा डिलरको मार्जिन के कति हुन्छ, त्यो उनीहरूले नै जान्ने कुरा होला । तर सार्वजनिक गरिसके पछि भने सामान्यतया सबै जसो ईभीको मूल्य घटेकै छ । नघटेको भनेको एकदमै दुर्लभ छ ।
कि त गाडी बजारमा एकदमै चल्यो र घटाएर बेच्दै बेच्दिनँ भन्ने सोच राख्यो भने बेग्लै कुरा हो । तर बजारमा हेर्ने हो भने त्यस्तो प्रवृत्ति खासै देखिँदैन । एमजीले एमजी फोरको मूल्य घटाएको जस्तो लाग्छ । जीडब्लूएमले ओरा थ्री/ओरा क्याटको मूल्य घटाएकै छ । एमजीले भर्खरै एस ५ सार्वजनिक गर्यो, जुन जेड एस ईभी भन्दा सस्तो छ ।
यसरी नयाँ ईभीहरू सस्तो पर्नु भनेको पहिला ईभीमा प्रतिस्पर्धा थोरै थियो । गाडीहरूको मूल्य जति राखे पनि बिक्थे । अर्को भनेको पहिला ईभीहरू अलि महँगा हुन्थे । अब ईभीको मूल्य निरन्तर रूपमा घटिरहेको छ । त्यसलाई ब्यालेन्स गर्ने गरी नेपालमा कर खासै बढेको छैन । निर्माता कम्पनीको तहबाट मूल्य ५०% नै घट्यो होला, कर १०% बढ्यो होला अथवा कर २०% प्रतिशत नै भयो होला ।
यसरी हेर्दा निर्माण तथा उत्पादन लागत घटिरहेको छ । परिणाम स्वरूप नेपालमा आयात तथा बिक्री वितरण गर्ने बिक्रेतालाई पर्ने मूल्य पनि घटिरहेकै छ । अनि उनीहरूले विभिन्न स्वरूपमा लाभ तथा अफर दिइरहेका हुन्छन् । अथवा नयाँ भर्सन ल्याउँदा नाम अलिकति परिवर्तन गरेर केही सस्तोमा गाडी सार्वजनिक गर्छन् । त्यसो हुने बित्तिकै अगाडि किन्ने सुरुवाती ग्राहकहरूलाई भने आफ्नो गाडी एकदमै छिटो डिप्रिसिएट भएको महसुस हुन्छ ।
जस्तै मेरै गाडी (दिपल एस ०७) सार्वजनिक हुँदा यसको मूल्य ७२ लाख रुपैयाँ थियो । अहिले एमआरपी ७५ लाख भइसक्यो । तर सेकेन्ड ह्यान्ड मार्केटमा यो गाडीको मूल्य भनेको ५५/५६ देखि ५७/५८ लाख होला । अहिले सेकेन्ड ह्यान्डमा यो गाडी बेच्दा ६० लाखसम्म पनि आउँदैन ।
गाडीले अहिलेसम्म कहीँ छोएको पनि छैन, एउटा सानो स्क्र्याच पनि छैन । तल मुनिको भागमा कहीँ छोयो होला । तर बाहिर एक्सटेरियरमा कहीँ केही क्र्याच छैन । बरु कतिपय अतिरिक्त सामानहरू यसमा थपेको छु । जस्तै मैले बाहिरबाट कोटिङ गरेको छु । यहाँ भित्रका एक्सेसरिज थपेको छु । तर पनि एक वर्ष चलाएर यो गाडी बेच्नु पर्दा एमआरपी भन्दा १७/१८ लाख कम मूल्यमा दिनुपर्ने हुन्छ ।
ईभीमा हुने इन्धन बचत VS डिप्रिसियसन
जब कि हामीले पेट्रोलभन्दा ईभी खरिद हामीलाई हुने एउटा फाइदा भनेको चलाउँदा खपत हुने पेट्रोल/इन्धन बचत हो । यो ईभी लिएपछि त्यो पेट्रोल अथवा डिजेलको पैसा बचत हुन्छ । अनि अर्को सर्भिसिङको पैसा जोगिन्छ । फाइदा भनेको यत्ति हो । अब भोलिको दिनमा गाडी बेच्नु पर्यो भने यी फाइदाका कुरा सबै चिन्ताको विषय बन्ने रहेछन् ।
जस्तै मैले पहिला पेट्रोल गाडी चलाउँदा सरसामान फेर्दा, सर्भिसिङ गर्दा वर्षमा त्यसको मेन्टेनेन्समा लगभग लगभग ५० हजार चानचुनको खर्च आउँथ्यो । अर्कातर्फ मेरो पेट्रोलको खर्च भनेको वर्षको लगभग लगभग डेढ लाख हाराहारी हुन्थ्यो । यसरी त्यो गाडी चलाउँदा वर्षको दुई लाख जति मेरो खर्च थियो ।
अब त्यो गाडीसँग यो ईभीलाई तुलना गर्ने हो भने मेरो मेन्टेनेन्स खर्च लगभग शून्य छ । अहिलेसम्म मैले यसलाई एकचोटि सर्भिसिङमा लगेको छु । उहाँहरूले मोटर आयल फेर्ने भन्नुभयो, खासमा यो गाडीमा मोटर आयल पनि त्यति चाँडो फेर्नु पर्दैन थ्यो । तर ठिकै छ, नयाँ गाडी हो, फेरिदिउँ भनेँ । मोटर आयल फेर्दा ५ हजार रुपैयाँ जति लाग्यो होला ।
त्यस बाहेक अरू सर्भिसिङ भन्ने कुरा केही पनि हुँदैन । न त यसमा केही मुभेबल पार्ट्स नै हुन्छन् । अगाडि इलेक्ट्रोनिकल पार्ट्सहरू छन्, अनि पछाडि मोटर छ । केही एक्सलहरू होलान्, जुन मेन्टेन गर्नुपर्ने हुन सक्छ ।
ब्याट्री भनेको आफैँ ‘अटो मेन्टेन’ हुने भएकाले बिग्रियो भने मात्रै रिप्लेस गर्नुपर्छ, त्यो पनि इन्डिभिजुअल सेलहरू । अब गाडी चार्ज गर्न आवश्यक विद्युत्को खर्च खासै छैन । मेरो गाडीमा ६६ किलोवाट आवरको ब्याट्री छ । इफिसेन्सी शतप्रतिशत नभएर केही कम होला । यसरी हिसाब गर्ने हो भने ७० युनिट बिजुलीले यसलाई शून्यदेखि फुल चार्ज गर्न सकिन्छ । ७० युनिट बिजुलीको खर्च भनेको त्यही ७/८ सय रुपैयाँ होला । मैले फुल चार्जमा यो गाडी ३०० देखि ४०० किलोमिटर कुदाउँछु ।
त्यति नै कुदाउनु परेको भए मलाई पेट्रोल गाडीमा कतिको खर्च लाग्थ्यो होला ? मेरो विचारमा चानचुन ४० लिटर पेट्रोल लाग्थ्यो । त्यो पेट्रोलको मूल्य यो ईभीको बिजुली खर्च भन्दा त १० गुणा धेरै नै आउँछ होला । यस हिसाबले विद्युत्बाट जुन खर्च कम भएर हाम्रो बचत भइरहेको हुन्छ, पछि गएर घाटाको विषय बन्ने रहेछ ।
त्यो सबै कहाँ गएर घाटा हुने रहेछ भने पछि जब यो गाडीलाई हामीले बेच्नु पर्छ । किनभने आजकलका ईभी भनेको हामीले चलाउने मोबाइल ग्याजेट जस्तै हुन् । हामीलाई फेरिरहनु पर्छ, नयाँ नयाँ फिचरहरू आइरहेका हुन्छन् । जस्तै प्रोसेसरकै कुरा गर्ने हो भने यसमा स्नापड्रागनको ८१५ छ । त्यो २०२१ मा लन्च भएको मोडेल हो ।
त्यतिखेरका लागि उक्त चिप नयाँ थियो होला । तर सन् २०२३ मा स्नापड्रागनको २९५ आयो । २०२५ मा फेरि त्यसको अर्को मोडेल आउला । यसरी प्रोसेसर पनि समयसँगै आउटडेटेड हुँदै जान्छ । यसमा र्याम १२ जीबी छ, भोलिको दिनमा सायद १२ जीबीले नपुगेर ३२ जीबी चाहिएला । त्यो विषयमा पनि यो आउटडेटेड हुँदै जाने भयो । यसरी अन्ततः यसको इन्टरफेस पनि स्लो फिल हुन थाल्छ ।
अर्कोतर्फ उता बजारमा नयाँ गाडीहरू आइरहेका हुन्छन् । जुन अझै फास्ट हुन्छन् । नयाँ-नयाँ फिचरहरू आइरहेका हुन्छन् । कम मूल्यमा थप राम्रा गाडी पाइन थाल्छन् । अनि यो गाडी पुरानो लाग्दै जान्छ । अर्को गाडी किन्न मन लाग्छ, अनि हामीले यो पुरानो गाडी बेच्छौँ ।
एक वर्षमै यो गाडीमा मलाई १५-२० लाख रुपैयाँ डिप्रिसिएसन भएको महसुस भइरहेको छ । अब यो गाडी अझै एक वर्ष वा दुई वर्ष अरू कुदाएँ भने सायद अझ धेरै डिप्रिसिएट हुन्छ होला । त्यस्तोमा सेकेन्ड ह्यान्ड बजारमा बेच्दा यसको ५० लाख रुपैयाँ पनि नआउला । भोलिको दिनमा बजारमा ५० लाखमै यो भन्दा राम्रो गाडी पाइन सक्छ ।
यसरी गाडीको रिसेल भ्यालुमा जति नोक्सान हुँदै जान्छ, त्यसलाई वर्षको दुई लाखको इन्धन बचतले धान्न नसक्ने रहेछ ।
पछिल्लो अध्यावधिक: बैशाख १४, २०८२ ११:२५
सामाग्री श्रोत :
टेक पाना
