काठमाडौं । नेपाली डलर प्रिपेड कार्ड तथा अकाउन्ट अवैध क्रिप्टोकरेन्सी तथा भर्चुअल सम्पत्ति खरिदमा प्रयोग भइरहेको आशङ्का गरिएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकको फाइनान्सियल इन्टेलिजेन्स युनिटले जारी गरेको वार्षिक प्रतिवेदन (२०२३/२४) ले यस्तो विवरण बाहिर ल्याएको हो ।
नेपाली अकाउन्ट प्रयोग गरेर मानिसहरूले भर्चुअल सम्पत्ति (क्रिप्टोकरेन्सी लगायत) खरिद गर्ने गरेको र सोही कारण सन्देहास्पद कारोबार रिपोर्ट (एसटीआर) तथा सन्देहास्पद गतिविधि रिपोर्ट (एसएआर) बढेको राष्ट्र बैंकको ठहर छ । त्यस्तै प्रिपेड डलर कार्ड समेत त्यस किसिमका खरिद कार्यमा प्रयोग भइरहेको उल्लेख छ । जुन विद्यमान नेपालको कानुन अनुसार अवैध हो ।
राष्ट्र बैंकले यसको उदाहरण समेत प्रस्तुत गरेको छ । जसअनुसार वस्तु तथा सेवा खरिदको भुक्तानीका लागि रामको नाममा डलर प्रिपेड कार्ड जारी गरिएको छ । उसले ३५० अमेरिकी डलर त्यसमा राख्छ र फेसबुक एड बुस्ट जस्ता विभिन्न भुक्तानी गरेको छ । यद्यपि केही भुक्तानीमा ‘POS Trn @ CRYPTO PAYMENTS’ र ‘POS Trn @ ***** JEWELRY’ जस्तो कैफियत उल्लेख छ ।
राष्ट्र बैंकले यस विषयलाई थप स्पष्ट पार्न एउटा उदाहरण पनि प्रस्तुत गरेको छ । उदाहरणमा, एकजना ग्राहक रामलाई वस्तु तथा सेवा खरिदको भुक्तानीका लागि डलर प्रिपेड कार्ड जारी गरिएको थियो । उनले आफ्नो कार्डमा ३५० अमेरिकी डलर लोड गरेका थिए र फेसबुकमा विज्ञापन बढाउन (एड बुस्ट) जस्ता विभिन्न भुक्तानीहरू गरे ।
तर, उनले गरेका केही भुक्तानी विवरणहरूमा ‘POS Trn @ CRYPTO PAYMENTS’ र ‘POS Trn @ ***** JEWELRY’ जस्ता शङ्कास्पद कैफियतहरू देखिएका थिए । बैंकले ग्राहकसँग सोधपुछ गर्दा उनले रिचार्ज र ई-सेवा टप-अपको व्यवसाय गर्ने गरेको र उनका ग्राहक (एकजना गहना पसले) ले आफूलाई नगद दिएर सोही डलर कार्डबाट गहना खरिद गरेको बताएका थिए । यस घटनाले प्रिपेड डलर कार्डको दुरुपयोग गरी क्रिप्टोकरेन्सी जस्ता अवैध वस्तु खरिद गर्ने प्रवृत्ति बढेको राष्ट्र बैंकको आशङ्कालाई थप बल पुर्याएको छ ।
पछिल्लो समय क्रिप्टोकरेन्सी कारोबारसँग जोडिएका शङ्कास्पद गतिविधिहरू बढ्दै गएकोले यसलाई गम्भीरतापूर्वक लिनुपर्नेमा प्रतिवेदनले जोड दिएको छ ।
यसअघि राष्ट्र बैंकको फाइनान्सियल इन्टेलिजेन्स युनिटले साइबर अपराधसँग सम्बन्धित वित्तीय गतिविधिहरूको विश्लेषण गरी २०८० सालमा ‘साइबर इनेबल्ड फ्रड’ नामक रणनीतिक विश्लेषण प्रतिवेदन पनि सार्वजनिक गरेको थियो । उक्त प्रतिवेदनमा पनि डिजिटल भुक्तानी माध्यमहरूको दुरुपयोग हुनसक्ने खतरा औँल्याइएको थियो ।
पछिल्लो अध्यावधिक: चैत १८, २०८१ १९:३१
सामाग्री श्रोत :
टेक पाना
