प्रोस्टेट ग्रन्थी के हो?
प्रोस्टेट ग्रन्थी पुरुष प्रजनन प्रणाली अन्तर्गत पर्ने एउटा महत्वपूर्ण अंग हो, जुन केवल पुरुषहरूमा मात्र पाइन्छ। यो मूत्राशयको ठीक तल र मूत्रनलीको सुरुवातमा अवस्थित हुन्छ, र मूत्रनलीलाई घेरेर बसेको हुन्छ।
प्रोस्टेट ग्रन्थीको काम
साधारणतया, प्रोस्टेटको आकार एउटा अखरोट जत्रो हुन्छ। यसको मुख्य काम वीर्य उत्पादनमा आवश्यक तरल पदार्थ बनाउनु हो, जसले शुक्राणुलाई जीवित राख्न र सक्रिय बनाइराख्न मद्दत गर्छ।
मुख्य कार्यहरू:
• वीर्य उत्पादनमा सहयोग
• शुक्राणुको सुरक्षा र पोषण
• वीर्यलाई मूत्रनली हुँदै बाहिर निकाल्न सहयोग
प्रोस्टेट सम्बन्धी सामान्य समस्याहरू
१. प्रोस्टेट ग्रन्थीको वृद्धि
उमेरसँगै प्रोस्टेटको आकार बढ्न सक्छ। यसले मूत्रनलीमा दबाब दिई पिसाब गर्न गाह्रो पार्न सक्छ।
२. प्रोस्टेट संक्रमण
प्रोस्टेट ग्रन्थीमा संक्रमण हुँदा दुखाइ, ज्वरो, र पिसाब गर्दा जलन हुने जस्ता लक्षण देखिन्छन्।
३. प्रोस्टेट क्यान्सर
प्रोस्टेट ग्रन्थीमा हुने एक प्रकारको घातक क्यान्सर हो। सुरूवाती चरणमा खासै लक्षण नदेखिन सक्छ, त्यसैले समयमै स्वास्थ्य परीक्षण गर्नु आवश्यक हुन्छ।
प्रोस्टेट स्वास्थ्य परीक्षणका उपायहरू
• पीएसए टेस्ट: रगतमा प्रोस्टेट सम्बन्धी प्रोटिनको स्तर जाँचिन्छ।
• डिजिटल रेक्टल एक्जामिनेसन: डाक्टरले औँलाको सहायताले गुद्द्वार हुँदै प्रोस्टेटको आकार र बनावट जाँच गर्छन्।
इनलार्ज्ड प्रोस्टेट के हो?
इनलार्ज्ड प्रोस्टेट भनेको उमेरसँगै प्रोस्टेट ग्रन्थीको आकार बढ्नु हो। यो समस्या प्रायः ५० वर्ष भन्दा माथिका पुरुषहरूमा देखिन्छ।
मुख्य लक्षणहरू:
• पिसाब गर्न गाह्रो हुने
• बारम्बार पिसाब लाग्ने
• पिसाब राम्रोसँग ननिस्कने
• राति पटक–पटक उठेर पिसाब गर्नुपर्ने
इनलार्ज्ड प्रोस्टेटको उपचार विकल्पहरू
१. औषधि उपचार
प्रोस्टेटको आकार घटाउने वा मूत्र प्रवाह सहज बनाउने औषधिहरू प्रयोग गरिन्छ।
२. जीवनशैलीमा परिवर्तन
• कफी, चिया, मदिरा र धेरै पानी रातिको समयमा कम सेवन गर्ने
• एकैचोटि पिसाब पूरा गरिसकेर उठ्ने बानी बसाल्ने
• पिसाब रोक्ने बानी नबसाल्ने
• नियमित व्यायाम र तौल नियन्त्रणमा राख्ने
३. शल्यक्रिया वा अन्य उपचार विधिहरू
• सामान्य सर्जरी
• नन-सर्जिकल प्रविधिहरू
• प्रोस्टेटिक स्टन्ट जडान कहिले डाक्टरसँग सम्पर्क गर्ने?
• पिसाब रोकिएर पेट दुख्न थालेमा
• पिसाबमा रगत देखिएमा
• अत्यधिक थकान, वाकवाकी वा ज्वरो आउँदा
• औषधिले काम नगरेको अवस्थामा
प्रोस्टेट ग्रन्थी पुरुष स्वास्थ्यको महत्वपूर्ण अंग हो। उमेरसँगै यसमा समस्या आउनु स्वाभाविक भए पनि समयमै परीक्षण र उपचार गरिएमा गम्भीर समस्या हुन दिइन सक्छ।
इनलार्ज्ड प्रोस्टेटका लागि औषधि, जीवनशैली परिवर्तनदेखि शल्यक्रिया सम्मका उपचार विकल्पहरू उपलब्ध छन्। कुन उपचार उपयुक्त हुन्छ भन्ने निर्णय बिरामीको उमेर, लक्षणको गम्भीरता र सम्पूर्ण स्वास्थ्य अवस्थाका आधारमा चिकित्सकले गर्छन्।
(डा अन्सारी नेपाल मेडिकल कलेजका कन्सल्टेन्ट युरोलोजिस्ट तथा किड्नी ट्रान्सप्लान्ट सर्जन हुन्।)
सामाग्री श्रोत :
swasthyakhabar
