काठमाडौं– राप्रपाका वरिष्ठ उपाध्यक्ष रवीन्द्र मिश्रलाई थुनामुक्त गर्न सर्वोच्च अदालतले आदेश दिएको छ । न्यायाधीशद्वय कुमार चुडाल र तिलप्रसाद श्रेष्ठको संयुक्त इजलासले मिश्रलाई हाजिरी जमानीमा थुनामुक्त गर्न आदेश दिएको हो । 

पछि मुद्दा चल्ने अवस्था आएमा वा थप प्रमाण बुझ्नुपर्ने भएमा बोलाउनेगरी कानुन व्यवसायीको जिम्मा लगाउने गरी मिश्रलाई रिहा गर्न सर्वोच्चले आदेश दिएको हो । त्यसअघि बुधबार सर्वोच्च अदालतका न्यायाधीश सुनिलकुमार पोखरेलको इजलासले मिश्रलाई पक्राउ गर्नको कारण देखाउ र बन्दी उपस्थित गराउने आदेश गरेको थियो ।

गत चैत १५ गते पक्राउ परेका मिश्रसहितका आरोपितलाई आठौँपटक मंगलबार थप ५ दिन म्याद थप गरिएको थियो । राजावादीले गत चैत १५ गते काठमाडौंको तीनकुनेमा आयोजना गरेको प्रदर्शन हिंसात्मक भएपछि त्यसमा भूमिका खेलेको आरोपमा मिश्रलगायतमाथि प्रहरीले विभिन्न अभियोगमा अनुसन्धान गरिरहेको जनाएको छ ।

मिश्रलाई गैरकानुनी रूपमा थुनामा राखिएको भन्दै उनकी पत्नी सारिका कार्कीले वैशाख ३० गते सर्वोच्चमा बन्दीप्रत्यक्षीकरणको रिट निवेदन दिएकी थिइन् ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।

काठमाडौं। नक्कली सुनको मूर्ति सस्तोमा मिलाइदिने प्रलोभनमा पारी रु २१ लाख ८५ हजार ठगी गरेको अभियोगमा प्रहरीले एक जनालाई पक्राउ गरेको छ।

पक्राउ पर्नेमा सङ्खुवासभा धर्मदेवी नगरपालिका–३ बाइसजोरे बस्ने ४९ वर्षीय काशीनाथ पौडेल रहेको काठमाडौं उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयका सूचना अधिकारी अपिलराज बोहराले जानकारी दिए।

निजले गत मङ्सिर ८ गते जिल्ला धनकुटा नगरपालिका–४ घर भई हाल भक्तपुर मध्यपुरथिमी–६ बस्ने ३९ वर्षीय प्रेमकुमार विकलाई नगद रु १० लाख र गत चैत ११ गते सुनसरी बराहक्षेत्र नगरपालिका–१ घर भई हाल जिल्ला काठमाडौं न्युरोड बस्ने २४ वर्षीय राजकुमार विकलाई रु ११ लाख ८५ हजार ठगी गरी फरार रहेको घटनाको अनुसन्धान गर्ने क्रममा पक्राउ गरिएको प्रहरीले जनाएको छ।

निजलाई थप अनुसन्धान तथा कारबाहीका लागि जिल्ला प्रहरी परिसर भद्रकाली काठमाडौँ पठाइएको सूचना अधिकारी बोहोराले बताए।

रुपन्देही । लुम्बिनी प्रदेशका विभिन्न जिल्लामा शुक्रबार दिउँसो आएको हावाहुरीले ५ जनाको मृत्यु भएको छ भने ८ जना घाइते भएका छन् ।  पानीसँगै तीव्र गतिमा चलेको हावाले रूख भाँचिदा नवलपरासीको सुनवलमा दुई जनाको मृत्यु भएको छ तीन जना गम्भीर घाइते भए ।

सुनवल नगरपालिका वडा–७ ज्यामिरेस्थित प्रतीक्षालयमा प्रतीक्षालयमा बसिरहेका स्थानीयलाई रूख ढलेर च्यापेको थियो । घटनामा सुनवल–७ की ३० बर्सिया मिरा बयम्बु र ४० वर्षीय दुर्गाबहादुर पुनको घटनास्थलमै मृत्यु भएको इलाका प्रहरी कार्यालय, सुनवलका प्रमुख सन्तोष पौडेलले जानकारी दिए । सोही वडाका ४० बर्सिया नरमती परियार, ५१ बर्सिया दुर्गेश्वरा खाम्चा र २२ वर्षीय अनिल थापा घाइते भएका छन् ।

उनीहरूको रुपन्देहीको देवदह मेडिकल कलेज उपचार भइरहेको छ । पानी परेपछि प्रतीक्षालयमा बसिरहेकाहरूलाई हावाहुरीले ढालेको रुखले च्यापेको थियो । रूख प्रतीक्षालयमाथि ढलेपछि प्रतीक्षालय नै भत्किएको प्रहरीले जनाएको छ । यसैगरी कपिलवस्तुको कपिलवस्तु नगरपालिका९८ मैनिहवाकी १४ बर्सिया सुखना केवटको पनि रूखले च्यापेर मृत्यु भएको छ ।

उनी तौलिहवा–लुम्बिनी सडक खण्डअन्तर्गत मैनिहवामा पर्ने बगैँचामा आँप टिप्न गएकी थिइन् । चोट लागेर घाइते भएकी उनलाई तौलिहवास्थित जिल्ला अस्पताल लगिएकामा चिकित्सकले मृत घोषणा गरेका थिए । तीव्र गतिमा चलेको हावाले आँपको रूखको हाँगा भाँच्चिएर खस्दा लागेपछि उनको मृत्यु भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका सूचना अधिकारी तथा डिएसपी मोहनमणि अधिकारीले बताए ।

रुपन्देहीका विभिन्न ठाउँमा पनि हावाहुरीले क्षति पुर्‍याएको छ । बुटवल, देवदह, भैरहवा, मर्चवार क्षेत्रका केही घरमा हावाहुरीले क्षति पुर्‍याएको छ भने केही ठाउँमा रुखसमेत ढलाएको छ । हावाहुरीका कारण रुपन्देहीमा मानवीय क्षति नभएको प्रहरीले जनाएको छ । यस्तै, हुलाकी राजमार्गअन्तर्गत लुम्बिनीमा कार दुर्घटना हुँदा दुई जनाको मृत्यु भएको छ । रुपन्देहीको लुम्बिनी सांस्कृतिक नगरपालिका–६ लोखडियास्थितमा पिकअप भ्यान र भारतीय कार एक आपसमा ठोकिँदा दुई जनाको मृत्यु भएको हो ।

शुक्रवार नै भैरहवाबाट तौलिहवातर्फ जाँदै गरेको लु १ ज ४७२० नम्बरको पिकअप र विपरीत दिशाबाट आउँदै गरेको यूपी ५३ डीएक्स ५२१४ नम्बरको भारतीय कार ठोक्किएर दुई जनाको मृत्यु भएको छ ।

रुपन्देही प्रहरी प्रवक्ता, डिएसपी सुरज कार्कीका अनुसार मृत्यु हुनेमा भारतको सिद्धार्थनगर ग्राम सिवपतिनगर बस्ने ३७ वर्षीय कृष्णचन्द्र मौर्य रहेको आधार कार्डबाट खुलेको छ । अर्का एक जना मृतकको भने सनाखत हुन सकेको छैन । घाइते कार चालक भारतको अम्बेटकर नगर बस्ने ३५ वर्षीय नगेन्द्र बर्मा रहेका छन् । पिकअपमा चालकसहित सवार पाँच जना सामान्य घाइते छन् ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।

काठमाडौं। प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आजदेखि सुरू भएको सगरमाथा संवादका अतिथिहरूको स्वागत तथा सम्मानमा रात्रिभोज आयोजना गरेका छन्।

समारोहमा प्रधानमन्त्री ओलीले अतिथिहरूलाई स्वागत गरेका थिए। समारोहमा नेपाल सरकारका उपप्रधानमन्त्री, मन्त्री, विशिष्ट श्रेणीका कर्मचारीलगायत थिए भने विभिन्न देशबाट पालेका मन्त्री, नीति निर्माता, विज्ञलगायत थिए।

संवादमा तीन दर्जन बढी मुलुकका एक सय ७५ विदेशी पाहुना सहभागी भएको परराष्ट्र मन्त्रालयले जनाएको छ। संवादको उद्घाटन समारोह भव्यताका साथ सम्पन्न भइ पूर्ण सत्र र समानान्तर सत्र सञ्चालन भएका थिए। सगरमाथा संवाद तीन दिनसम्म चल्नेछ।

काठमाडौँ । काठमाडौँ जिल्ला अदालतले इसेवामार्फत ठगी गरेको अभियोगमा पक्राउ परेका २१ वर्षीय राहुल बुढालाई धरौटीमा रिहा गर्न आदेश दिएको छ । बुढामाथि सङ्गठित रूपमा सर्वसाधारणलाई ठगी गरेको अभियोगमा गत आइतबार जिल्ला सरकारी वकिल कार्यालयले मुद्दा दायर गरेको थियो ।

कञ्चनपुर घर भई हाल काठमाडौं अनामनगरमा बसोबास गर्दै आएका राहुलले भारतीय नागरिकहरूको प्रलोभनमा परेर नक्कली कम्पनी खडा गरी लाखौं रुपैयाँ ठगी गरेको अभियोग छ ।

अभियोग पत्र अनुसार गत दशैंपछि राहुल आमा बुबालाई भेट्न भारत गएका थिए । कामको सिलसिलमा लामो समयदेखि भारतको महाराष्ट्र प्रदेशको मुम्बईमा काम गर्दै आएका आमा बुबा भेट्न उनी त्यहाँ पुगेका थिए । त्यही क्रममा उनको चिनजान भारतीय नागरिक देवल विद्युत र दिनेश रमेश गुप्तासँग भयो ।

“त्यतिबेला भेटघाटका क्रममा मलाई उनीहरूले आफ्नो कम्पनी भारत, दुबई र अन्य देशमा भएको बताएका थिए,” बुढाले प्रहरीलाई बयान दिंदै भने, “उनीहरूले विभिन्न देशमा भएका आफ्ना कम्पनीबाट एन्टिभाइरस, सफ्टवेयर र एप तथा विभिन्न गेमका क्वाइन बिक्री गर्दै आइरहेको बताए ।”

नेपालमा सञ्चालित ईकमर्श प्लेटफर्म दराज र डिजिटल वालेट ईसेवा जस्ता कम्पनीसँग सम्बन्ध भएको भन्दै उनलाई प्रलोभन देखाउन थाले । उनीहरूले यही व्यापार नेपालमा पनि विस्तार गर्न चाहेको तर आफूहरू भारतीय नागरिक भएकाले कम्पनी खोल्न नमिल्ने बाध्यता सुनाए । त्यसपछि उनीहरूले राहुललाई आकर्षक तलबको प्रस्ताव राखी लोभ्याए । “तिम्रो नाममा नेपालमा कम्पनी खोली हामीलाई सञ्चालन गर्न दियौ भने हामी तिमीलाई महिनाको २० हजार रुपैयाँ तलब दिन्छौं भने उनीहरूले,” भारतीको कुरा उद्धण गर्दै बढाले अगाडि भने, “कम्पनी खोलेको भरमा घरमा बसी बसी रकम आउने भए पछि मैले ती भारतीयले भने अनुसार नेपाल आई कम्पनी दर्ता गरें ।”

कम्पनीको नाम पशुपति ग्लोबल इनोभेसन प्रालि राखी पुतलीसडकमा एउटा कोठा भाडामा लिए । कम्पनी दर्ता गरिसकेपछि पाएका कागजात र कम्पनीको नामको बैंक खाता सबै उनले राजु पाण्डे नामका व्यक्तिमार्फत ती भारतीय नागरिकलाई नै बुझाएको उनको भनाइ छ । पाण्डे भारतीय नागरिकले कागजात र बैंक खातासँग सम्बन्धित कागजात लिन नेपाल आएका थिए । 

राहुलले खोलेको बैंक अकाउन्टमा भएको कारोबारको सबै विवरण भारतीय नागरिककै फोनमा जान्थ्यो । किनभने राहुलले सबै विवरण उनीहरूलाई उपलब्ध गराइसकेका थिए । यसरी उनले सबै काम गरिसकेको एक महिनापछि २० हजार रुपैयाँ तलब पाए । त्यसपछिको अर्को महिना उनले केही पनि गर्नु परेन । महिना पुग्नासाथ उनको व्यक्तिगत खातामा टुप्लुक्क २० हजार रुपैयाँ आइपुग्यो । यो क्रम तेस्रो पटक पनि दोहोरियो । अर्थात् लगातार तीन महिनासम्म उनले निरन्तर तलब पाए । 

तर, २ वैशाख २०८२ मा उनले निरन्तर तलब पाइरहेको बैंक खाता एक्कासि बन्द भयो । उनले भारतीय नागरिकलाई आफ्नो बैंक खाता नचलेको खबर दिए । र, त्यसको कारण थाहा पाउन बैंकमा पुगे । बैंकका कर्मचारीले उनको खाता प्रहरीले रोक्का गरेको छ भनेपछि उनी छाँगाबाट खसेझै भएँ । वास्तवमा उनले विभिन्न व्यक्तिलाई झुक्याएर अनलाइन ठगी गरेको भन्दै पक्राउ गरेपछि उनले भारतीयले बिछ्याएको २० हजार तलबको जालो थाहा पाए । 

के थियो प्रहरीले जारी गरेको विज्ञप्तिमा ?

३ वैशाखमा काठमाडौं उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै आरोपित राहुल बुढा पक्राउ गरेको जानकारी दिएको थियो । सो विज्ञप्तिका अनुसार उनले The_Alert, AT_Alert मार्फत सर्वसाधारणलाई फिशिङ लिङ्क पठाएका थिए । त्यसरी चार हजार बढी ईसेवा प्रयोगकर्ताबाट एक करोड दुई लाख रुपैयाँ बढी ठगी गरेको प्रहरीको आरोप थियो ।

अभियोग पत्रका अनुसार राहुलले उल्लेख गरेका भारतीय नागरिकले नेपालका बल्क एसएमएस प्रदायक एटी_अलर्ट ह्याक गरेको प्रहरीको अनुसन्धानबाट खुलेको छ । त्यसपछि उनीहरूले सर्वसाधारणको मोबाइलमा ‘तपाईंको इसेवा खाता निलम्बन हुन लागेकाले भेरिफाइ गर्न यो लिङ्क खोल्नुहोस्’ भन्दै फिशिङ लिङ्क पठाएका थिए । ती फिशिङ लिङ्कमार्फत सर्वसाधारणको वालेट र त्यसमा लिङ्क भएका बैंक अकाउन्टबाट रकम रित्याए । उनीहरूले फिशिङ लिङ्कमार्फत कसरी सर्वसाधारणका वालेट अकाउन्ट कब्जामा लिए भन्ने जान्न यहाँ क्लिक गर्न सक्नुहुन्छ ।

प्रहरीको अनुसन्धानका क्रममा यसरी फिशिङ लिङ्क पठाएर अकाउन्ट ह्याक गरी रकम चोरी गरेको भन्दै तीन जनाले निवेदन दिएका थिए । त्यसमध्ये एक पीडितको खातबाट ४४९९ रुपैयाँ, अर्का पीडितको खाताबाट ९७९० रुपैयाँ र अर्का एक प्रयोगकर्ताबाट पाँच लाख ५३ हजार रुपैयाँ ठगी गरेको भन्दै उजुरी दिएका थिए । प्रहरीले ती २२ वर्षीय युवकको नाममा रहेको कम्पनीको बैंक स्टेटमेन्ट मगाउँदा त्यसबाट ५० लाख ७५ हजार रुपैयाँ मौज्दात रहेको देखिएको छ । 

उनले कम्पनी र खाताको सञ्चालन भारतीय नागरिकलाई नै दिएको र आफूले फिशिङ लिङ्क नपठाएको दाबी गरे पनि कम्पनीको खाताबाट ८ लाख ३ हजार रुपैयाँ झिकेर देवल विद्युत शाहलाई नगदै दिएको स्वीकार गरेका छन् । यसले उनको कारोबारमा प्रत्यक्ष संलग्नता र लाभ लिएको अभियोजन पक्षको दाबी छ ।

जिल्ला सरकारी वकिल कार्यालय, काठमाडौंले राहुल बुढाविरुद्ध अभियोग पत्र दायर गरेको छ । उक्त पत्र जिल्ला न्यायाधिवक्ता गोविन्द प्रसाद हुमागाईंले दायर गरेका हुन् ।

उनलाई मुलुकी अपराध संहिता, २०७४ को दफा २४९ को उपदफा (१) र (२) अनुसार ठगी गरेको आरोप छ । त्यसै आधारमा सोही दफाको उपदफा (३) को खण्ड (ग) बमोजिम सात वर्षसम्म कैद सजाय माग गरिएको छ । साथै, सत्तरी हजार रुपैयाँसम्म जरिवानाको माग पनि गरिएको छ ।

त्यससँगै पीडितहरूको बिगो भरपाई गर्नुपर्ने माग गरिएको छ । त्यस्तै पशुपतिनाथ ग्लोबल इनोभेसन प्रालिको खातामा रहेको ५० लाख ७५ हजार रुपैयाँ जफत गर्न पनि अनुरोध गरिएको छ । 

अभियोग पत्रमा भारतीय नागरिकहरू देवल विद्युत शाह, दिनेश रमेश गुप्ता र कम्पनी दर्तामा सहयोग गर्ने भनिएका राजु पाण्डे लगायत अन्य संलग्न व्यक्तिको हकमा फेला परे वा पहिचान खुलेको बेला थप कारबाही गरिने उल्लेख छ ।

मंगलबार न्यायाधीश ईश्वरीप्रसाद भण्डारीको इजलासमा उक्त मुद्दाको पहिलो सुनुवाइ भएको थियो । सुनुवाइपछि अदालतले प्रतिवादी राहुल बुढालाई धरौटीमा रिहा गर्न आदेश दिएको हो ।

पछिल्लो अध्यावधिक: जेठ २, २०८२ १६:३४

काठमाडौं– पश्चिम नवलपरासीको सुनवल नगरपालिका–७ चारपालाको भित्री सडक खण्डमा हवाहुरीले रुढ ढल्दा च्यापिएर दुई जनाको मृत्यु भएको छ । 

हावाहुरी छल्न सडक छेउको प्रतीक्षालयमा बसेको समयमा बर्रोको रुख प्रतीक्षालयमाथि ढल्दा अन्य तीन जना घाइते भएका जिल्ला प्रहरी कार्यालय पश्चिम नवलपरासीले जनाएको छ ।

रुखले च्यापिएर मृत्यु हुनेहरुमा सुनवल–७ चारपाला बस्ने ३० वर्षीया मीरा बयम्बु र ४० वर्षीय दुर्गाबहादुर पुन रहेका छन् । यस्तै घटनामा चारपालाकै ४० वर्षीया नरमति परियार, ५० वर्षीया दुर्गेश्वरा खाम्चा मगर र २२ वर्षीय अनिल थापा घाइते भएका छन् ।

घाइतेहरूको देवदह मेडिकल कलेज भलुहीमा उपचार भइरहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका डीएसपी वीरदत्त पन्तले जानकारी दिए । अहिले काठमाडौं उपत्यकासहित देशका विभिन्न ठाउँमा हावाहुरी चलिरहेको छ । हावाहुरीका कारण विद्युत् झ्याप झुप भइरहेको छ । 

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।

बेइरुत। दक्षिण लेबनानमा शुक्रबार संयुक्त राष्ट्रसंघीय (यूएन) शान्ति सेनाको नियमित गस्तीका क्रममा स्थानीयबासीले हातहतियारसहित अवरोध गरेपछि तनावपूर्ण स्थिति सिर्जना भएको छ। स्थानीयहरूले शान्ति सैनिकमाथि गोली र अश्रुग्यास प्रहार गरेको आरोप लगाएका छन्।

संयुक्त राष्ट्रसंघीय अन्तरिम बल (युनिफिल) का प्रवक्ता आन्द्रेआ तेनेन्तीले जानकारी दिएअनुसार ज्मैज्मे नगर नजिक नियमित गस्ती गरिरहेको टोलीमाथि ‘ठूलो समूह’ आक्रोशित स्थानीयहरूले लाठी र बन्चरोजस्ता हतियारसहित आक्रमण गरेका थिए।

तेनेन्तीले उक्त घटना ‘स्वीकार्य नहुने’ भन्दै यस क्रममा यूएनका सवारी साधनहरूमा क्षति पुगेको जनाए। शान्ति सैनिकहरूले आफ्नो र स्थानीयहरूको सुरक्षाका लागि ‘गैर–प्राणघातक’ उपायहरू अपनाएको उनले बताए।

यूएन सैनिकहरूमा कुनै चोटपटक नपरेको भए पनि ज्मैज्मे नगरका बासिन्दाहरूले जारी गरेको विज्ञप्तिमा एक जना व्यक्ति घाइते भएको दाबी गरिएको छ।

स्थानीयहरूको भनाइअनुसार युनिफिलका गस्ती टोलीले लेबनानी सेनाको उपस्थितिबिना नगरको छेउछाउ प्रवेश गरेपछि उनीहरूलाई बाहिर जान आग्रह गरिएको थियो। तर त्यसपछि झडपको स्थिति बन्यो।

तेनेन्तीले भने, ‘गस्ती पूर्वनियोजित र लेबनानी सेनासँग समन्वयमा गरिएको थियो।’ साथै, उनले युनिफिलको काममा अवरोध नगर्न र सुरक्षा सुनिश्चित गर्न सम्बन्धित निकायलाई आग्रह गरे।

उक्त सहर इजरायल सिमानानजिकै पर्छ, जहाँ नोभेम्बर महिनामा भएको युद्धविराम सम्झौताअनुसार लेबनानी सेना र यूएन बलहरूले निगरानी गर्ने जिम्मेवारी पाएका छन्। यस्तो झडप प्रायः हिजबुल्लाह समर्थक र युनिफिलबीच देखिने भए पनि प्रायः ती चाँडै नियन्त्रणमा ल्याइन्छन्।

सन् २०२२ को डिसेम्बरमा यस्तै एक घटनामा एक जना आइरिस शान्ति सैनिकको गोली लागेर मृत्यु भएको थियो। हिजबुल्लाहले अभियुक्तलाई सेनालाई सुम्पिएको भए पनि करिब एक वर्षमै रिहा गरिएको थियो।

युनिफिलले हालै जानकारी दिएको अनुसार, नोभेम्बरको युद्धविराम सम्झौता अन्तर्गत आफ्नो सहयोगमा लेबनानी सेनाले दक्षिण क्षेत्रको ठूला भूभागमा पुनः तैनाथी गरेको छ। साथै, यूएन बलले त्यही क्षेत्रमा २२५ भन्दा बढी हतियार गोदामहरू फेला पारेको दाबी गरेको छ।

तर लेबनानी सेनाको पूर्ण तैनाथी अझै अवरोधमा परेको युनिफिलले बताएको छ, किनकि इजरायली सेना फेब्रुअरीको तोकिएको म्याद सकिए पनि पाँच स्थानमा अझै उपस्थित रहेको छ।

काठमाडौँ । केही दिनयता सामाजिक सञ्जाल फेसबुक र इन्स्टाग्राममा ‘व्हाट्सएप तथा अन्य सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ताहरूका लागि अत्यन्त जरुरी सूचना’ शीर्षकसहितका पोस्ट भाइरल भइरहेका छन् । वैशाख ३१ गते बुधबारदेखि फैलिएका यस्ता पोस्टमा नेपाल सरकारले सामाजिक सञ्जालसम्बन्धी नयाँ सञ्चार नीति लागु गरेको भन्दै ‘११ बुँदे चेतावनी’ दिइएको छ । 

पोस्टमा ‘अबदेखि ह्वाट्सएपको भ्वाइस तथा भिडियो कलहरू रेकर्ड गरिने’, ‘सामाजिक सञ्जालहरू सरकारको निगरानी प्रणालीसँग जोडिने’, ‘आपत्तिजनक सन्देश पठाउनेहरूलाई बिना चेतावनी पक्राउ गरिने’ जस्ता दाबीहरू समावेश छन् । तर, टेकपाना फ्याक्ट-चेकले यस्तो पोस्ट पूर्ण रूपमा भ्रामक रहेको र नेपाल सरकारले कुनै पनि सूचना जारी नगरेको पत्ता लगाएको छ ।  

दाबी 

जेठ १ गते ‘जोक्स नेपाल’ नामको फेसबुक पेजले मध्यान्ह १२:४० मा **व्हाट्सएप तथा अन्य सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ताहरूका लागि अत्यन्त जरुरी सूचना* शीर्षकसहित विभिन्न ११ बुँदे नियमहरू पोस्ट गरेको देखियो । उक्त पोस्टमा नेपाल सरकारले ‘भोलिदेखि सामाजिक सञ्जाल सम्बन्धी नयाँ सञ्चार नीति लागु गरिने’ भनेर दाबी गरिएको छ ।

उक्त पोस्टमा अबदेखि सबै ह्वाट्सएप भ्वाइस र भिडिओ कल रेकर्ड गरिने, ती रेकर्डहरू सरकारद्वारा सुरक्षित रूपमा सङ्कलन गरिने, फेसबुक–ट्वीटर–इन्स्टाग्राम लगायत सम्पूर्ण सामाजिक सञ्जालहरूमा तीव्र निगरानी गरिने र प्रयोगकर्ताका उपकरणहरू सूचना तथा सञ्चार मन्त्रालयको निगरानी प्रणालीसँग जोडिने लगायतका नियमहरू उल्लेख गरिएको छ । १० लाख लाइक र ११ लाख फलोअर भएको ‘जोक्स नेपाल’ ले यो पोस्टमा यो सामग्री तयार पार्दासम्म ९०५ लाइक, २०४ कमेन्ट आएका छन् भने १०८ पटक शेयर भएको छ । हेर्नुहोस् ओरिजिनल लिंक र अर्काइभ लिंक  

यसपछि हामीले ‘व्हाट्सएप तथा अन्य विद्युतीय सञ्जाल’ किवर्ड राखेर फेसुबकमा सर्च गर्दा यस्तै अन्य थुप्रै पोस्ट भेटिए । केही प्रयोगकर्ताले नेपाली न्युज पोर्टल अनलाइन खबरले तयार गरेको सामाजिक सञ्जाल नियमन विधेयक शीर्षकको ग्राफिक्ससहित स्टाटस शेयर गरेको देखिन्छ । हेर्नुहोस् पोस्टहरू:

यी सबै पोस्टहरू एउटै शैलीमा शेयर भइरहेका छन् । धेरैजसो पोस्टमा प्रयोगकर्ताले शेयर गरेको भन्दा पनि पोस्टलाई कपि-पेस्ट गरेका छन् । अधिकांश प्रयोगकर्ताले ती पोस्टलाई वास्तविक मानेर सरकारप्रति आक्रोश पोख्दै कमेन्ट तथा शेयर गरेको पनि भेटियो । 

अनुसन्धान 

टेकपाना फ्याक्ट-चेक डेस्कले सामाजिक सञ्जालमा भाइरल पोस्टको सत्यता पत्ता लगाउन अनुसन्धान थाल्यो । सबैभन्दा पहिले यो पोस्ट कसरी फैलिरहेको छ भन्ने बुझ्न कहाँ-कहाँ कसरी शेयर भइरहेको छ भन्ने खौज्यौँ । यसका लागि फेसबुकमा ‘व्हाट्सएप तथा अन्य सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ताहरूका लागि अत्यन्त जरुरी सूचना’ भनेर सर्च गर्‍यौँ । टेकपाना अनुसन्धानमा वैशाख ३१ गते बिहान ११:३० मा ‘दिपशिखा शर्मा’ नामको अकाउन्टबाट साइबर ब्युरोको सूचना सहित पोस्ट शेयर भएको देखियो । हेर्नुहोस् ओरिजिनल लिंक र अर्काइभ लिंक ।

ब्युरोको सूचना र उनको पोस्टमा खास तालमेल भने देखिँदैन । सबैभन्दा पहिलो कुरा यो सूचना ब्युरोले २८ चैत, २०८१ मा सार्वजनिक गरेको थियो । ब्युरोले पछिल्लो समय सामाजिक सञ्जालमार्फत अनलाइन माध्यमबाट हुने ठगीको विषयलाई लिएर आमनागरिकलाई सचेत रहनका लागि उक्त सूचना जारी गरेको थियो ।

झट्ट हेर्दा सूचनालाई सरकारले जारी गरेको सामाजिक सञ्जाल सम्बन्धी कानुनको सूचना जस्तै गरी ११ बुँदे सूचना शेयर गरिएको छ । प्रयोगकर्ताहरूले पनि सूचना नै नहेरी उक्त पोस्ट शेयर गरेको देखिन्छ । हेर्नुहोस् ब्युरोको ओरिजिनल पोस्ट । 

यस्तै केही प्रयोगकर्ताले भने अनलाइन खबरको ग्राफिक्ससहित पोस्ट शेयर गरेका छन् । वास्तवमा शेयर गरिएको अनलाइन खबरको ग्राफिक्स १५ माघ, २०८१ मा ‘सामाजिक सञ्जाल नियमन विधेयक: कुन कसुरमा कस्तो सजाय प्रस्ताव?’ भन्ने शीर्षकमा प्रकाशित भएको समाचारमा प्रयोग भएको ग्राफिक्स हो । उक्त ग्राफिक्समा सामाजिक सञ्जाल नियमनका लागि प्रस्ताव गरिएका बुँदा उल्लेख छन् ।   

यस्तै सरकारले कुनै पनि नीति लागु गर्नुपूर्व सूचना जारी गर्छ । यस विषयमा सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालय र नेपाल प्रहरी मातहतका कुनै पनि निकायले सूचना जारी गरेको भेटिएन । यस्तै नेपाल फ्याक्ट चेकले समेत सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भइरहेका यी पोस्ट भ्रामक रहेको पुष्टि गरेको छ । 

भ्वाइस वा भिडिओ कल रे‍कर्डको सन्दर्भमा ह्वाट्सएप एक इन्क्रिप्टेड मेसेजिङ एप हो, जसकारण ह्वाट्सएपमा भए गरेका कुनै पनि कलहरू रेकर्ड हुँदैन । ह्वाट्सएपले आफ्नो नीतिमार्फत पनि प्रयोगकर्ताबिच भएका कुनै पनि कुराकानीमा कम्पनी आफ्नै पनि पहुँच नहुने उल्लेख गरेको छ । ह्वाट्सएपको नीति अनुसार यसले प्रयोगकर्ताको नम्बर र अकाउन्ट खोल्नका लागि आवश्यक आधारभूत विवरण मात्र प्रयोग गर्छ । मेसेजको हकमा भने डेलिभर नभएको, फर्वार्ड गरिएका मिडिया फाइल मात्र ह्वाट्सएपको सर्भरमा स्टोर हुन्छ । त्यो पनि इन्क्रिप्टेड हुन्छ । यसको अर्थ, जुन जानकारीमा कम्पनीको आफ्नै पहुँच हुँदैन त्यसमा सरकारले पहुँच पाउन सक्दैन । 

यस्तै सरकारले प्रयोगकर्ताको डेटा मागेको खण्डमा पनि कम्पनीले सरकारसँग भएको सम्झौताको आधारमा मात्रै डेटा उपलब्ध गराउने भनेर नीतिमा उल्लेख छ । यद्यपि यसमा पनि कुनै अडियो वा भिडिओ कलको रेकर्ड नै उपलब्ध गराउने भन्ने सम्बन्धमा केही उल्लेख छैन । 

यस्तै टेकपानाको अनुसन्धानमा यस्ता पोस्टमार्फत् झूटा सुरक्षा संकेत (जस्तै: तीन ओटा नीलो टिक, रातो टिक आदि) को वर्णन गर्दै प्रयोगकर्ताहरूलाई त्रास फैलाउने प्रयास गरिएको पाइएको छ । ह्वाट्सएपमा कुनै पनि मेसेज सिन भएको थाहा पाउने तीन ओटा विधिमात्र छन् । पहिलो ग्रे टिकले मेसेज गइसकेको जनाउँछ । दुई ओटा ग्रे टिकले मेसेज डेलिभर भइसकेको जनाउँछ भने दुई नीलो टिकले मेसेज पाउने व्यक्तिले मेसेज पढ्यो भनेर जनाउँछ । यी बाहेक ह्वाट्सएपको मेसेज सिन भए/नभएको, सरकारले हेरे/नहेरेको वा कारबाही गरे/नगरेकोसँग सम्बन्धित कुनै पनि टिकको व्यवस्था गरिएको पाइएन । 

दाबी 

नेपाल सरकारले ह्वाट्सएपको अडियो र भिडिओ कल रेकर्ड गर्ने ।

दाबीकर्ता

‘दिपशिखा शर्मा’, ‘गोपाल पाल्पाली आचार्य’, ‘बिष्णु जंग पाण्डे’, ‘जोक्स नेपाल’ लगायतका फेसबुक पेज तथा प्रयोगकर्ता । 

तथ्य 

नेपाल सरकारले ह्वाट्सएप लगायतका सामाजिक सञ्जालका अडियो/भिडिओ कल रेकर्ड गर्ने, सामाजिक सञ्जालमा सरकारको निगरानी रहने लगायतका प्रचार भइरहेको पोस्टमा कुनै पनि सत्यता छैन । यो भ्रामक सूचना हो ।

निष्कर्ष

‘दिपशिखा शर्मा’, ‘गोपाल पाल्पाली आचार्य’, ‘बिष्णु जङ्ग पाण्डे’, ‘जोक्स नेपाल’ पेज लगायतले फेसबुकमा शेयर गरेको पोस्टमा कुनै सत्यता छैन । सरकारले ह्वाट्सएप तथा अन्य सामाजिक सञ्जालका अडियो तथा भिडिओ कल रेकर्ड गर्ने भन्ने कुनै पनि प्रकारको निर्णय लिएको भन्दै प्रचार गरिएका पोस्टहरू भ्रामक हुन् ।

यो पोस्टमा नेपाल सरकार र नेपाल प्रहरीको लोगो, साथै ‘अनलाइन खबर’ को पुरानो ग्राफिक्स प्रयोग गरी पोस्टलाई विश्वसनीय देखाउने प्रयास गरिएको छ । तर यी सबै सामग्रीहरू कुनै आधिकारिक स्रोतबाट प्रमाणित छैनन् । सावधानीपूर्वक हेर्दा यी पोस्ट समाजमा त्रास फैलाउने नियतले उत्पादन तथा शेयर भइरहेका छन् । 

प्रतिक्रिया 

तपाईंले हाम्रो वेबसाइट, सामाजिक सञ्जालका ह्यान्डल (फेसबुक, इन्स्टाग्राम, टिकटक, एक्स, युट्युब, लिङ्क्डइन) वा [email protected] मा तथ्य जाँच गर्नुपर्ने सामाजिक सञ्जालका पोस्ट पठाउन सक्नु हुनेछ । तथ्य जाँचलाई लिएर कुनै प्रतिक्रिया वा सुझाव भए हामीलाई ईमेल पठाउनु होला ।

पछिल्लो अध्यावधिक: जेठ २, २०८२ १९:३१

काठमाडौं– नेपाललाई चीनको ग्वान्झाओमा सम्पन्न ग्वान्झाओ अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटन मेला (जीआईटीएफ–२०२५) मा ‘लोकप्रिय सांस्कृतिक पर्यटन गन्तव्य’ उपाधि प्रदान गरिएको छ ।

सांस्कृतिक प्रस्तुतिबाट प्रभाव पार्दै नेपालले चिनियाँ पर्यटन बजारमा गहिरो छाप छाडेको नेपाल पर्यटन बोर्डले जनाएको छ । १५ देखि १७ मेमा मेला आयोजना गरिएको थियो ।

मेलामा नेपाली प्याभिलियनले विश्वविख्यात पदयात्रा मार्ग, युनेस्को सूचीमा परेका सम्पदा, धार्मिक र ग्रामीण पर्यटन अनुभव प्रदर्शन गरेको बोर्डले जनाएको छ । सांस्कृतिक नृत्य, बीटुबी व्यापार बैठक र जानकारीमूलक सत्र पनि आयोजना गरिएका थिए ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।