रूपन्देही–रुपन्देहीमा कार्यरत प्रहरी नायब निरीक्षक खिमबहादुर खड्कालाई अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग बुटवल कार्यालयले घुस प्रकरणमा पक्राउ गरेको छ।

प्रहरी चौकी दुर्गाैलिया रुपन्देहीमा कार्यरत प्रहरी नायब निरीक्षक (सई)खड्का भन्सार चोरी तस्करी गर्न सहजीकरण गर्ने क्रममा रंगेहात अख्तियारको फन्दामा परेका हुन्।

३० हजार रुपियाँ नगद लिने क्रममा अख्तियारको टोलीले खड्कालाई पक्राउ गरेको हो। यस विषयमा थप अनुसन्धान भैरहेको अख्तियारले जनाएको छ। खड्का प्रहरी चौकी दुर्गौलियाका इन्चार्ज समेत हुन्।
 

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

गलकोट (बागलुङ)। विसं २०७६ मा शिलान्यास गरिएको धौलागिरि बहुमुखी क्याम्पसको प्रविधिमैत्री पुस्तकालय निर्माणले यतिबेला पूर्णता पाएको छ। तीन वर्षसम्म अलपत्र जस्तै बनेको पुस्तकालय गतवर्षबाट पुनःनिर्माण थालिएको थियो।

तीन तला ढलान भएर तीन वर्षसम्म अलपत्र अवस्थामा रहेको पुस्तकालय भवन अहिले पूरा भएर सेवा प्रवाह सुरु भएको छ।

धौलागिरि बहुमुखी क्याम्पस बागलुङमा सुविधा सम्पन्न प्रविधिमैत्री पुस्तकालय भवन निर्माणका लागि विसं २०७६ फागुन २९ गते शिलान्यास गरिएको थियो। शिलान्यासको दुई वर्षमै ढलान सकिएको पुस्तकालय त्यसपछि बजेट अभावका कारण अलपत्र बनेको थियो।

हाल उक्त भवन निर्माण भई सेवा दिन थालिएको धौलागिरि बुहुमुखी क्याम्पसका क्याम्पस प्रमुख प्राध्यापक डा सुदर्शन सिलवालले जनाए।

तत्कालीन संघीय सांसद डा सूर्य पाठकको सांसद विकास कोषअन्तर्गत रु ७० लाख लागतमा निर्माण गरिएको भवन त्रिभुवन विश्वविद्यालयको बजेटले पुस्तकालय भवन सम्पन्न भएको हो। सांसद विकास कोषको विसं २०७६ मा रु ४० लाख र विसं २०७७ मा रु ३० गरी ७० लाख रकममा भवनको बाहिरी संरचना र त्रिभुवन विश्वविद्यालयलको रु एक करोडमा सम्पन्न भएर पुस्तकालय सेवा दिन थालिएको छ।

पछिल्लो अध्यावधिक: चैत १४, २०८१ २२:३९

काठमाडौँ– काठमाडौँ महानगरपालिकाले चैत्र १५ गते शुक्रवार काठमाडौँमा मनाइने महत्त्वपूर्ण जात्रा पाहाँचन्हेलाई अवरोध हुनेगरी कुनै पनि सभा र सम्मेलन जस्ता कार्यक्रम नगर्न अनुरोध गरेको छ। 

बिहीबार महानगर प्रहरी बलले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै जात्रालाई प्रभावित हुने कार्यक्रमहरू नगर्न अनुरोध गरेको हो।  

विज्ञप्तिमा काठमाडौँको यतखा, कोठाननी, यतखा, तमोगल्ली, भण्डार, मजाःदेयगःमरू, बसन्तपुर, ढोकाटोल, चसान, लाखःगल्ली, दमाई टोल, क्लब छँय, सुन्तागल्ली, मुगल्ली, कँकेश्वरी मन्दिर लगायतका स्थानमा सभा र कार्यक्रम नगर्न अनुरोध गरिएको छ।    

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

पाटन (ललितपुर)। ललितपुर महानगरपालिकाका प्रमुख चिरीबाबु महर्जनले चक्रपथबाहिर रहेका महानगरका वडाको पूर्वाधार निर्माणमा बढी बजेट विनियोजन गर्ने बताएका छन्।

ललितपुर महानगरले आफ्नै लगानीमा निर्माणसम्पन्न गरेको वडा नं १४ देखि वडा नं २५ र २६ लाई जोड्ने नख्खु खोलामा निर्मित मोटरेबल पुलको आज उद्घाटन गर्दै प्रमुख महर्जनले महानगरमा चक्रपथभित्र रहेका वडामा सडक पूर्वाधारको विकासमा ठूलो रकम खर्चनुपर्ने अवस्था नरहेको उल्लेख गर्दै चक्रपथबाहिरको पूर्वाधार निर्माणमा बढी लगानी गर्नुपर्ने अवस्था रहेको बताए।

‘राष्ट्रिय तथा अन्तरराष्ट्रिय क्षेत्रबाट प्राप्त हुने बजेट यहाँका पूर्वाधार योजनामा राख्छौँ, २०७३ सालमा महानगरमा जोडिएका वडाहरुको पूर्वाधार निर्माणमा बढी ध्यान दिन्छौँ, राष्ट्रिय तथा अन्तरराष्ट्रिय क्षेत्रबाट प्राप्त हुने बजेट यहाँका पूर्वाधार योजनामा राख्छौँ,’ प्रमुख महर्जनले भने।

महानगरप्रमुख महर्जनले गुणस्तरीय पूर्वाधार निर्माणमा ललितपुर सबै स्थानीय तहभन्दा अग्रस्थानमा रहेको बताउनुभयो। ‘यसै वर्ष तीन पुल सम्पन्न भएका छन्, चक्रपथमा अपांगतामैत्री पुल निर्माण सम्पन्न हुने चरणमा छ, ६ वटा पुल निर्माणको चरणमा छन्’, उनले भने। उनले चक्रपथमा रातिको समयमा हुने दुर्घटना रोक्न बत्ती राख्न ठेक्का भइसकेको जानकारी गराउँदै दसैँसम्ममा सम्पन्न हुने जानकारी दिए।

प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत रेखादास श्रेष्ठले भौतिक पूर्वाधार निर्माणमा ललितपुरले उल्लेख्य प्रगति गरेको बताए। वडा नं १४ का अध्यक्ष अमृतजंग महतले नख्खु खोलामा निर्माण भएका तीनवटै पुलले महानगरका एकअर्का वडामा रहेका व्यक्ति र समाजलाई जोडेको बताइन्। पूर्वाधार निर्माण महाशाखा प्रमुख इञ्जिनियर प्रदीप पौडेलले महानगरले आफ्नै आर्थिक तथा प्राविधिक लगानीमा यस वर्ष पुल निर्माण सम्पन्न गरेको जानकारी दिए।

नेपाली बजारमा हालै नथिङ ब्रान्डको नयाँ मोडेल ‘नथिङ फोन थ्रीए’ भित्रिएको छ । कम्पनीले फोनको डिजाइन, क्यामेरा, पर्फर्मेन्स सबै फिचर रोमाञ्चक रहेको दाबी गरेको छ । यसै सन्दर्भमा म आज यो फोन वास्तवमै कस्तो छ भनेर रिभ्यु गर्दैछु ।

नथिङ फोन थ्रीएको मूल्य नेपाली बजारमा ४८ हजार ९९९ रुपैयाँ तोकिएको छ ।

सुरुमा फोन देख्ने बित्तिकै मलाई मन परेको कुरा भन्छु, रूप अनि डिजाइन । ह्वाइट कलरले फोनको रूप अझै बढाएको पक्कै हो । नथिङले ल्याउने फोनहरूको पारदर्शी डिजाइनले फोनलाई विशिष्ट बनाएको छ ।

नथिङ फोन थ्रीए पनि यही रूपको साथ आएको छ, त्यो पनि एलईडी लाइटहरूसहित जसलाई ग्लाइफ बत्ती भनेर पनि बुझिन्छ । जुन आवाज बढाउँदा घटाउँदा, सङ्गीत बजाउँदा, नोटिफिकेसनहरू आउँदा लगायत कुरामा बल्छ ।

अनि यो फोनमा एउटा अतिरिक्त बटन पनि छ, जसलाई ‘essential key’ भनिएको छ, यसबारे म अहिले चर्चा गर्नेछु । फोनको डिस्प्ले ६.७७ इन्चको पाउनुहुन्छ, जुन सुपर एमोलेड डिस्प्ले हो । यसमा ३००० निट्सको पिक ब्राइटनेस छ भने रिफ्रेस रेट १२० हर्ज पाउनुहुन्छ ।

क्यामेरा व्यवस्थाको कुरा गर्नुपर्दा, फोन तीन ओटा क्यामेरा सेटअपको साथ आउँछ । यसमा ५० मेगापिक्सेलको मुख्य क्यामेरा, ५० मेगापिक्सेलकै टेलिफोटो क्यामेरा अनि ८ मेगापिक्सेलको अल्ट्रा वाइड क्यामेरा छ । अनि सेल्फीको लागि ३२ मेगापिक्सेलको क्यामेरा पाउनुहुन्छ ।

यस पटक म फोनको क्यामेरा क्वालिटीबाट प्रभावित छु । फोनबाट लिइएका तस्बिरहरू सुधारिएका छन्, जुन पूर्ण र सन्तुलित देखिन्छ । प्रकाश अवस्था मिलेको बाहिरी दृश्यहरू अझ राम्रो छन् भने भित्री दृश्यहरूमा पनि खास गुनासो छैन ।

पोर्ट्रेट क्याप्चर, अल्ट्रा वाइड तस्बिरहरू पनि आकर्षक नै छन् । अनि ५० मेगापिक्सेलको टेलिफोटो क्यामेराले लिइएको तस्बिर पनि राम्रो लाग्यो । उसमा ४ गुणासम्म अप्टिकल जुम हुन्छ भने त्योभन्दा माथि ३० गुणासम्म डिजिटल जुम हुन्छ ।

३२ मेगापिक्सेलको सेल्फी क्यामेरा राम्रो काम गर्छ । पोर्ट्रेट मोडमा अगाडि, पछाडि र तस्बिर मोडमा पछाडिको क्यामेरामा बलियो र नेचुरल मोड अन गरेर तस्बिर खिच्न सक्नुहुन्छ ।

तर मैले भिन्नता महसुस गरिनँ, दुवै तरिकाले उस्तै देखिन्छ । पोर्ट्रेट मोडमा चाहिँ थप तपाईंले फेस स्ट्रक्चर मिलाउने मोडहरू पाउनुहुन्छ विशेष क्याप्चरको लागि ।

भिडिओको कुरा गर्दा यो फोनको पछाडिको क्यामेराबाट ३० फ्रेम प्रति सेकेन्डमा फोरके भिडिओसम्म खिच्न मिल्छ अनि ६० फ्रेम प्रति सेकेन्डमा १०८० पिक्सेलसम्मको भिडिओ लिन सकिन्छ। अगाडिबाट भने ३० फ्रेम प्रति सेकेन्डमा १०८० पिक्सेलसम्मको मात्र भिडिओ लिन सक्नुहुन्छ ।

भिडिओ क्वालिटी उज्यालो प्रकाश अवस्थामा राम्रो पाउन सकिन्छ भने भिडिओ स्टेबल पनि छ । किनकि यसको क्यामेरामा ओआईएस छ । समग्रमा यो फोनको क्यामेराले तपाईंलाई पनि प्रभावित नै गर्छ है ।

अब लागौँ पर्फर्मेन्सतर्फ । फोन क्वालकम स्न्यापड्रागन सेभेन एस जेन थ्री प्रोसेसरबाट सञ्चालित छ, अनि फोन एन्ड्रोइड १५ मा आधारित छ । दैनिक जीवनमा पर्फर्मेन्स गर्ने हरेक सामान्य कार्य यो फोनले मज्जाले सम्हाल्न सक्छ । सामान्य गेमहरू त मज्जाले चल्छन् भने यो फोनमा मैले कल अफ ड्युटी र फ्री फायर म्याक्स उच्च सेटिङमा खेलेर हेरेकी थिएँ । 

कल अफ ड्युटी अधिकतम ग्राफिक्समा धेरै हाई एफपीएसमा खेल्न सकिन्छ । अधिकतम एफपीएस भने उच्च ग्राफिक्समा मात्र सपोर्ट गर्छ । फ्री फायरमा मैले अल्ट्रा ग्राफिक्समा Shadow on गरेर खेल्दा पनि पर्फर्मेन्स राम्रै पाएँ । खेल सहज चलेको थियो तर फोन भने हल्का तातेको थियो । किनकि फोनमा कुलिङ सिस्टम छ यसले खास समस्या हुँदैन । जुन हेभी टास्क गर्दा सामान्य नै हो ।

अब, त्यो अतिरिक्त बटनको बारेमा कुरा गरौँ । यो बटनलाई नथिङले ‘essential key’ नाम दिएको छ । मैले सुरुसुरुमा भने पावर बटनसँग झुक्किएर थिचेको थिएँ, २-३ दिन चलाएपछि बानी पर्यो । यसलाई एक पटक थिच्दा स्क्रिनशट लिन मिल्छ । लामो समय थिचेर आफ्नो आवाज रेकर्ड गर्न मिल्छ, जहाँ तपाईंले नोटहरू थप्न, भ्वाइस मेमो र सबै मार्फत रिमाइन्डरहरू सेट गर्न सक्नुहुन्छ, अनि दुई पटक थिच्दा अत्यावश्यक ठाउँमा जान सक्नुहुन्छ । जुन रोमाञ्चक एआई फिचरहरूसहित आउँछ । तपाईंको दैनिक काममा यो फिचर उपयोगी हुन सक्छ, कुनै शङ्का छैन ।

‘Essential space’ एउटा छुट्टै ठाउँभन्दा फरक नपर्ला । किनकि यहाँ तपाईंले सबै कुरा एकै ठाउँमा व्यवस्थित गरेर राख्न सक्नुहुन्छ । चाहे त्यो महत्त्वपूर्ण नोट होस् या कुनै महत्त्वपूर्ण सन्देश सहितको तस्बिर जुन खोज्ने बित्तिकै भेटिन्छ । सधैँ व्यस्त रहने व्यक्तिको लागि धेरै उपयोगी फिचर हो यो ।

यो फोन नथिङ ओएस ३.१ बाट सञ्चालित छ । फोनको युआई युनिक छ, तर प्रयोगकर्तामैत्री पनि छ । कुनै आइकन भिन्न पनि पाउनुहुन्छ, युआई रङहरू सामान्यतया डार्क थिमको पाउन सकिन्छ । कस्टमाइजेसनका विकल्पहरू पनि पक्कै फोनमा पाउनुहुन्छ, तपाईंले पक्कै आनन्द लिन सक्नुहुन्छ !

अब कुरा गरौँ ब्याट्रीको । यो फोनमा ५००० एमएएच क्षमताको ब्याट्री दिइएको छ ५० वाट चार्जिङसहित । पूर्ण चार्जमा ब्याट्री एक दिन जति मज्जाले टिक्छ । तपाईंले बक्समा चार्जर भने पाउनुहुन्न ।

स्टोरेजको कुरा गर्दा ८ जीबी र्याम अनि यूएफएस २.२ मा आधारित १२८ जीबी इन्टर्नल स्टोरेज फोनले प्रस्ताव गरेको छ । साथै, तपाईंले १२+२५६ जीबी भेरियन्टमा पनि फोन किन्न सक्नुहुन्छ । यसबाहेक, कनेक्टिभिटीका लागि ब्लुटुथ संस्करण ५.४, डुअल ब्यान्ड वाईफाई, डुअल सिम लगायत फोनमा पाउनुहुन्छ । अनि सेक्युरिटीको हकमा पिन, प्याटर्न, फेस लक, इन-डिस्प्ले फिंगरप्रिन्ट उपलब्ध गराइएको छ ।

स्टेरियो स्पिकर, इन-डिस्प्ले फिंगरप्रिन्ट सेन्सर, आईपी ६४ रेटिङ लगायत कुरा पनि फोनमा छुटेको छैन ।

त्यसो भए, यदि तपाईं आकर्षक लुक्स भएको, राम्रो क्यामेरा क्वालिटीसहित समग्रमा राम्रो पर्फर्मेन्स दिने फोन खोज्दै हुनुहुन्छ भने पक्कै नयाँ ‘नथिङ फोन थ्रीए’ लाई अवसर दिन सक्नुहुन्छ ।

पछिल्लो अध्यावधिक: चैत १४, २०८१ १९:५०

काठमाडौं– ब्रेन्ट दिमित्रुक आफूलाई ‘भूकम्प पूर्वानुमानकर्ता’का रूपमा चिनाउँछन्।

मध्यअक्टोबरतिर उनले सामाजिक सञ्जालमार्फत् छिट्टै क्यालिफोर्नियामा भूकम्प आउने भविष्यवाणी गरे। सानो तटीय सहर यूरेकाको दक्षिणी भागमा अवस्थित क्यालिफोर्नियाको सबैभन्दा पश्चिमी बिन्दुमा भूकम्प जाने उनको दाबी थियो।

त्यसको दुई महिनापछि उत्तरी क्यालिफोर्नियामा ७.३ म्याग्निट्यूडको भूकम्प गयो। त्यस बेला लाखौँ मानिसहरू सुनामीको जोखिममा पनि परे।

उक्त भूकम्पपछि सामाजिक सञ्जालमा दिमित्रुकलाई ‘फलो’ गर्नेहरूको सङ्ख्या ह्वात्तै बढ्यो। मानिसहरू उनले गर्ने पूर्वानुमानको प्रतीक्षामा हुन्थे।

“मैले गरिरहेको काम नपत्याउनेले भनिदिनुहोस् कि यो कसरी संयोग मात्रै हुन सक्छ? भूकम्प कहाँ जान्छ भनेर पत्ता लगाउन निकै गम्भीर सीप चाहिन्छ,” नयाँ वर्षको पूर्वसन्ध्यामा उनले भने।

तर भूकम्पबारे अध्ययन गरिरहेका वैज्ञानिकहरू भूकम्प पूर्वानुमान गर्न नसकिने बताउँछन्। पूर्वानुमान गर्न नसकिने भएकैले भूकम्प चिन्ताको विषय हो।

उत्तरी अमेरिकाको पश्चिमी तटीय क्षेत्रमा बसोबास गरिरहेका दशौँ लाख मानिसहरू “महाभूकम्प” आउन सक्ने डरमा छन्। त्यस्तो भूकम्पका कारण सो क्षेत्रना असङ्ख्य मानिस र दृश्यावली प्रभावित हुने चिन्ता छ।

विनाशकारी भूकम्प मिलाउन कठिन
तीन दशकभन्दा लामो समय अमेरिकी भौगर्भिक सर्वेक्षण निकाय यूएसजीएसमा काम गरेकी र ‘द विग वन्स’ पुस्तककी लेखक तथा वैज्ञानिक लुसी जोन्सले आफ्नो अनुसन्धानको अधिकांश समय भूकम्पको जोखिमको अध्ययनमा बिताएकी छन्। उनले यस्ता प्रलयकारी घटनाको सामना गर्ने क्षमता विकास र सुधारमा आफ्नो समय खर्चिएकी छन्।

उनका अनुसार ठूलो भूकम्प कहाँ र कहिले ठूलो जान्छ भन्ने प्रश्नको उत्तर आफूले पत्ता लगाइसकेको दाबी गर्ने धेरै मानिसहरू थिए।

“मानिसहरू डराउनु एकदमै सामान्य हो। तर भूकम्प पूर्वानुमान गर्न सकिने सामर्थ्य छैन,” उनी भन्छिन्।

हरेक वर्ष विश्वभरिमा एक लाखवटा भूकम्पहरू महसुस हुने यूएसजीएसले जनाएको छ। त्यसैले पनि मानिसहरू भूकम्पबारे पूर्वचेतावनी पाइयोस् भन्ने चाहन्छन्।

डिसेम्बरमा भूकम्प गएको सान फ्रान्सिस्कोभन्दा ४३४ किलोमिटर उत्तरमा रहेको यूरेकाको तटीय क्षेत्रमा गत वर्ष मात्रै ७०० वटा भूकम्प गएको तथ्याङ्कमा देखिन्छ। तीमध्ये १० वटा त एक साताभित्रै गएका थिए।

दिमित्रुकले भूकम्प जान्छ भनेर भविष्यवाणी मिलाएको ठाउँ अमेरिकामा “भूकम्पको सक्रिय क्षेत्र” मध्येमा पर्ने यूएसजीएसले जनाएको छ। तीनवटा टेक्टोनिक प्लेटहरूको मिलन हुने स्थान भएका कारणले यो क्षेत्रलाई ‘मेन्डोसिनो ट्रिपल जङ्शन’ भनिन्छ।

जमिनमुनि रहेका टेक्टोनिक प्लेटहरू माथिल्लो वा तल्लो भागमा वा दायाँबायाँ सर्दा तनाव उत्पन्न हुन्छ र त्यो तनाव निष्कासन हुँदा भूकम्प जान्छ।
त्यस कारण सो क्षेत्रमा भूकम्प जान्छ भन्नु सहज नभएको जोन्स बताउँछिन्। यद्यपि उनका अनुसार म्याग्निटयूड ७.० को भूकम्प निकै दुर्लभ हो।

यूएसजीएसका अनुसार सन् १९०० यता त्यो स्तर वा त्योभन्दा ठूला ११ वटा मात्रै भूकम्प सो क्षेत्रमा गएका छन्। तीमध्ये एउटाको पूर्वानुमान मिलेको हो। दिमित्रुकको अनुमान मिले पनि जोन्सले ठूला र विनाशकारी भूकम्प ठ्याक्कै मिलाउन कठिन रहेको बीबीसीले बताइन्।

उनका अनुसार भूकम्प निम्त्याउने भूगर्भीय कारकहरू निकै जटिल र “परिवर्तनशील” हुन्छन्। भूकम्पको म्याग्निट्यूड भूकम्प जान सुरु भएपछि मात्रै विकास हुन सक्ने उनको दाबी छ।

ठूलो भूकम्प कहिले जान्छ

वैज्ञानिकहरूलाई भूकम्प किन जान्छ भन्ने चाहिँ थाहा छ। त्यो भनेको ‘फल्ट लाइन’हरूमा हुने हलचल हो। तर यूएसजीएस यसको पूर्वानुमान गर्न नसकिने बताउँछ।

“कुन समयमा र कसरी भूकम्प जान्छ भन्ने हामी निकट भविष्यमा पनि थाहा पाउने आशा गर्दैनौँ,” यूएसजीएसले भनेको छ।

यद्यपि निश्चित वर्षहरूभित्र निश्चित क्षेत्रमा भूकम्प जान सक्ने सम्भावनाको हिसाब लगाउन सकिने उनको भनाइ छ।

भौगर्भिक अभिलेखहरूले “ठूला खालका” भूकम्पहरू आउने क्रम नियमित जस्तो हुने देखाएका छन्। ‘क्यास्केडिआ सब्डक्शन जोन’ प्रत्येक ३०० देखि ५०० वर्षको बीचमा सर्ने गरेको छ। परिणामस्वरूप उत्तरपश्चिमी प्रशान्त तटीय क्षेत्रमा १०० फिट अग्ला ठूला सुनामीहरू आउँछन्।

दक्षिणी क्यालिफोर्नियाको सान एन्ड्रिआस फल्ट पनि “ठूला भूकम्प”को अर्को कारक हो।

त्यहाँ पनि हरेक २०० देखि ३०० वर्षको अन्तरमा विनाशकारी भूकम्पहरू आउँछन्। सो क्षेत्रमा जुनसुकै समयमा पनि ठूला भूकम्प जान सक्ने विज्ञहरू बताउँछन्।

भूकम्प जाने भविष्यवाणी किन मिल्दैन

भूकम्पविद् जोन्स आफूले काम गर्ने क्रममा हजारौँ मानिसहरूले ठूला भूकम्पको पूर्वानुमान गर्दै आफूलाई सचेत गराएको बताउँछिन्। सन् ११९०को दशकमा पनि भूकम्पबारे मानिसहरूलाई सचेत गराइदिन आग्रह गर्दै कैयौँ फ्याक्सहरू आफ्नो कार्यालयमा आएका उनले बताइन्।

“हरेक साता भविष्यवाणी भइरहँदा कोही न कोहीले त मिलाउन सक्छ हैन त?” उनी भन्छिन्। “त्यसपछि उनीहरू हौसिएर अरू १० वटा भूकम्पको पूर्वानुमान गर्छन् र ती कुनै पनि मिल्दैनन्।”

दिमित्रुक वैज्ञानिक हैनन्। उनले पछि गरेका धेरै पूर्वानुमानहरू मिलेनन्।

उनले धेरै अगाडि दक्षिण पश्चिमी अलास्का टापु वा न्यूजील्यान्डको तटीय क्षेत्रमा १०.३ म्याग्निट्यूडको निकै ठूलो भूकम्प जाने र त्यसले विश्वव्यापी व्यापारमै असर पुग्ने सक्ने भविष्यवाणी गरेका थिए।

यूएसजीएसले कुनै पनि भूकम्पको भविष्यवाणी उपयोगी हुनका लागि तीनवटा कुरा हुनुपर्ने भनेको छ।

ती कुरा मिति र समय, भूकम्प जाने स्थान र भूकम्पको म्याग्निट्यूड हुन्।

तर दिमित्रीले तोक्ने समय परिवर्तन भइरहन्छ।

एकताका उनले अमेरिकी राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले कार्यभार सम्हाल्नुअघि वा कार्यकाल सुरु भएलगत्तै उक्त भूकम्प आउने दाबी गरेका थिए।

त्यसपछि उनले भविष्यवाणीको समय सार्दै सन् २०३० भन्दा अगाडि त्यस्तो भूकम्प आउने बताए।

दिमित्रुकले भविष्यवाणी गरेजत्रो भूकम्प अहिलेसम्म पृथ्वीमा मापन भएको छैन। तर उनले आफ्नो भविष्यवाणी कायमै राखेका छन्।

“मलाई संयोगले मात्रै मिलेको भन्ने लाग्दैन,” दिमित्रुक आफ्नो भविष्यवाणीबारे बीबीसीसँग भन्छन्। “यो मनपरी भनिएको वा संयोगले मिलेको होइन।”

तर भूकम्पका हकमा धेरै मानिसहरूमा मानिसहरूमा यस्तो सोचाइ हुने जोन्सको दाबी छ।

“जथाभाबी आउने भूकम्पहरूमा पनि एउटा प्रवृत्तिजस्तो देखिन्छ। हामी तारामण्डलमा पनि नक्षत्रहरू देख्छौँ,” उनी भन्छिन्।

“भूकम्पसँग धेरै मानिसहरू त्रसित हुन्छन्। त्यसको सामना गर्ने एउटा तरिका भविष्यवाणी पनि हो।”

अनिश्चित भूकम्पका लागि कस्तो तयारी

पूर्वानुमान गर्न नसकिने विषयलाई भूकम्पको पूर्वतयारी नगरी बस्नु ठिक हो भन्ने अर्थमा बुझ्न नहुने विज्ञहरू बताउँछन्।

दशौँ लाख अमेरिकीहरू प्रत्येक वर्ष अक्टोबरको तेस्रो मङ्गलवार विश्वकै सबैभन्दा ठूलो भूकम्प पूर्वतयारी अभ्यासमा सहभागी हुन्छन्। त्यसलाई ‘द ग्रेट शेक आउट’ भनिन्छ।

यसको आयोजना जोन्स सहितको समूहले स्थापना गरेको सदर्न क्यालिफोर्निया अर्थक्वेक सेन्टरले गर्दै आएको छ।

उक्त अभ्यासमा मानिसहरूले ‘ड्रप, कभर र होल्ड’ अर्थात् घुँडा टेकेर निहुरिने, टेबलजस्ता सामानमुनि लुक्ने र एक मिनेट त्यहीँ अडिनेजस्ता क्रियाकलाप गर्छन्।

यो अभ्यास निकै लोकप्रिय छ। भूकम्पको जोखिममा रहेको तटीय क्षेत्रबाट सुरु भएको यस्तो पूर्वाभ्यास अहिले अमेरिकाकै अन्य राज्य सहित विभिन्न देशमा पनि फैलिसकेको छ।
घरबाहिर रहेको अवस्थामा चाहिँ मानिसहरूलाई सकेसम्म रूख, घर वा विद्युत् प्रसारण लाइनहरू नभएको खुला ठाउँमा रहन सुझाव दिइएको छ।

समुद्री तटमा रहेका मानिसहरूलाई चाहिँ भूकम्प रोकिएपछि सम्भावित सुनामीबाट बच्न उच्च भूभागतर्फ भाग्ने अभ्यास गराइन्छ।

“जमिन कम्पन नभएको र नआत्तिएको समय अभ्यास गर्नका लागि सबैभन्दा उपयुक्त अवस्था हो,” वाशिङ्टन स्टेट इमर्जन्सी डिभिजनका कार्यक्रम व्यवस्थापक ब्रायन टर्बुश भन्छन्।

र्वाभ्यासबाहेक पश्चिमी तटीय क्षेत्रमा पर्ने राज्यका बासिन्दाहरूले यूएसजीएसले उपलब्ध गराएको ‘शेक अलर्ट’ भनिने फोनमा चेतावनी जारी गरिने प्रणालीको पनि अभ्यास गर्छन्।

उक्त प्रणालीले भूकम्पका समयमा उत्पन्न हुने तरङ्ग पहिचान गरेर मानिसहरूलाई सतर्क गराउने काम गर्छ। यसले भूकम्प आउने समयबारे भविष्यवाणी गर्न नसके पनि भूकम्प आएको केही सेकेन्डमै त्यसले चेतावनी जारी गर्ने हुँदा त्यो जीवन बचाउन उपयोगी हुन सक्छ।

यो नै हालसम्म आविष्कार भएको भूकम्पको “भविष्यवाणी” गर्ने उपाय हो। बीबीसी नेपाली सेवाबाट
 

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

काठमाडौं। नेवाः समुदायले आफुहरु संघीयता, गणतन्त्र, धर्मनिरपेक्षता, समानुपातिक प्रतिनिधित्व र समावेशी लोकतन्त्रको पक्षमा रहेको स्पष्ट पारेको छ। संघीयता खारेजी, राजतन्त्र र हिन्दू राष्ट्र पुनस्र्थापनाको माग राखी भएका गतिविधि स्वीकार्य नहुने नेवाः समुदायले उल्लेख गरेको छ।

नेवाः समुदायका अगुवाहरूले आज एक विज्ञप्ति जारी गर्दै आफूहरू गणतन्त्रको पक्षमा रहेको बताएका छन्। पुरानो सामन्ती राजतन्त्रात्मक निरङ्कुश व्यवस्थाले मुलुकको विविधतालाई मेटाएर नेवाः लगायत अन्य समुदायलाई दमन गरेको उल्लेख गरेका छन्।

‘नेपाल एक बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक र बहुधार्मिक मुलुक हो। पुरानो सामन्ती राजतन्त्रात्मक निरङ्कुश व्यवस्थाले मुलुकको यस विविधतालाई मेटाएर नेवाः लगायत अन्य समुदायलाई भाषिक, सामाजिक, सांस्कृतिक, आर्थिकरुपमा दमन गरेको सर्वविदितै छ’, काठमाडौंको नेवाः समुदायका अगुवाहरु मल्ल के सुन्दर, हितकर वीर सिंह कंसाकार र प्रा डा नरेशमान बज्राचार्यद्वारा हस्ताक्षरित विज्ञप्तिमा उल्लेख छ।

निरङ्कुश राजतन्त्रात्मक व्यवस्थाका विरुद्ध नेवाः समुदाय लगायत सम्पूर्ण उत्पीडित आदिवासी जनजाति, मधेसी, दलित तथा महिला समुदायको सहभागितामा २०६२÷६३ सालमा भएको दोस्रो जनआन्दोलनले नेपालमा संघीयता, गणतन्त्र, धर्मनिरपेक्षता, समानुपातिक प्रतिनिधित्व र समावेशी लोकतान्त्रिक व्यवस्था बहाली गरेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ। नेवाः समुदायका अगुवाहरूले जनतामा रहेको असन्तुष्टिमाथि खेलेर हालैका केही समयदेखि संघीयता खारेजी, राजतन्त्र र हिन्दू राष्ट्र पुनस्र्थापनाको माग राखी प्रतिगामी शक्ति चलमलाउन थालेको पाइएकाले त्यस्ता गतिविधि कुनै पनि हालतमा स्वीकार्य नहुने स्पष्ट पारेका छन्।

त्यस्ता गतिविधि नियन्त्रण गर्न र संघीयता, धर्मनिरपेक्षता, लोकतान्त्रिक गणतन्त्र र समावेशी समाज निर्माणको राष्ट्रिय संकल्पलाई पूरा गरी नेवाः लगायत आमजनताका असन्तोषलाई इमान्दारीपूर्वक सम्बोधन गर्न सरकार तथा राजनीतिक दलहरूलाई नेवाः समुदायले अनुरोध समेत गरेको छ।

काठमाडौं । ठमेलस्थित सरस्वती बहुमुखी क्याम्पसको डिजिटल बोर्ड तोडफोड भएको छ । बुधबार साँझ डिजिटल बोर्ड ह्याक गरी प्रधानमन्त्रीविरुद्ध नारा लेखिएको घटना बाहिर आएपछि बोर्ड तोडफोड गरिएको हो ।

बुधबार साँझ क्याम्पस परिसरमा अखिल (क्रान्तिकारी) आबद्ध विद्यार्थी समूहले सरकारविरुद्ध आन्दोलन गरिरहेका बेला बोर्ड अनधिकृत रूपमा ह्याक भएको थियो । डिजिटल बोर्डमा प्रधानमन्त्रीविरुद्ध नारा देखिएपछि केहीबेरमै बोर्ड नियन्त्रणमा लिइएको थियो । त्यसपछि एक समूहले बोर्ड तोडफोड गरेको हो ।

यस घटनापछि क्याम्पस परिसरमा असुरक्षा बढेको भन्दै विद्यार्थीहरूले शंकास्पद गतिविधि रोक्न तथा दोषी पहिचान गरी कारबाही गर्न माग गरेका छन् ।

पछिल्लो अध्यावधिक: चैत १४, २०८१ २०:३२

एजेन्सी–पहिलेदेखि नै घरेलु सुस्त आर्थिक वृद्धि र चीनबाट बढ्दो प्रतिस्पर्धाको समस्यामा रहेका युरोपेली अटोमोबाइल निर्माताहरूले बिहीबार अमेरिकी आयात करलाई बोझका रूपमा घोषणा गरेका छन्। 

उनीहरूले यसले अटलान्टिकका दुवै तर्फका उपभोक्ता र कम्पनीहरूलाई समान रूपम सजाय दिने बताएका छन्।

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बुधबार घोषणा गर्नुभएको नयाँ २५ प्रतिशत आयात कर ‘विश्वव्यापी अटोमोबाइल निर्माताहरू र अमेरिकी उत्पादनलाई एकैसाथ चोट पुर्‍याउने’, युरोपेली अटोमोबाइल निर्माता सङ्घले एक विज्ञप्तिमा बताएको छ।

जर्मनीको अटो उद्योग सङ्घ, भिडिएका प्रमुखले करहरूले कार निर्माताहरू र गहिरो अन्तरसम्बन्धित विश्वव्यापी आपूर्ति शृङ्खलामा प्रत्येक कम्पनीलाई ‘उत्तर अमेरिकासहित उपभोक्ताहरूका लागि सबै भन्दा बढी नकारात्मक परिणामहरू ल्याउने’बताए।

“परिणामले सबै पक्षबाट विकास र समृद्धिलाई खर्च गर्नेछ”, हिल्डेगार्ड मुलरले एक विज्ञप्तिमा भने।

बिएमडब्लु, फोक्सवागन, मर्सिडिज–बेन्ज, भोल्भो, स्टेलान्टिस र तिनीहरूको आपूर्तिकर्ताहरूको विशाल सञ्जालका साथै सम्पूर्ण युरोपेली अर्थतन्त्रका लागि यो ठूलो जोखिम हो।

अमेरिका युरोपेली अटो उद्योगको सबैभन्दा ठूलो निर्यात गन्तव्य हो र सन् २०२३ मा युरोपेली अटोमोबाइल निर्माताहरूले ५६ अर्ब युरो मूल्यका सवारी साधन र पाट्र्सहरू अमेरिका पठाएका थिए। युरोपको अटो उद्योगले एक करोड ३८ लाख रोजगारी वा कुल युरोपेली सङ्घ (इयु) रोजगारीको छ दशमलव एक प्रतिशत समर्थन गर्दछ।

युरोपका कार निर्माताहरूले पहिले नै सङ्कुचित घरेलु बजार र सस्तो चिनियाँ विद्युतीय सवारी साधनहरूबाट नयाँ प्रतिस्पर्धाको सामना गरिरहेका छन्। अटो उद्योगमा कुनै पनि समस्याले युरोपेली अर्थतन्त्रमा असर पार्नेछ। यो सन् २०२४ को अन्तिम त्रैमासिकमा बिल्कुलै बढेको छैन र सम्पूर्ण वर्षका लागि शून्य दशमलव नौ प्रतिशत मात्र बढेको थियो।

सबैभन्दा बढी जोखिममा जर्मनी र इटालीका कार निर्माताहरू छन् किनभने जर्मनीको २४ प्रतिशत र इटालीको ३० प्रतिशत गैर–युरोपेली सङ्घ निर्यात अमेरिका जान्छ। जर्मनी फोक्सवागन, मर्सिडिज–बेन्ज र बिएमडब्लु जस्ता ठूला अटोमोबाइल निर्माताहरूको घर हो।

अक्सफोर्ड इकोनोमिक्सकी विश्लेषक क्लारिसा हानले लेख्नुभएको छ, “यसले लाखौँ रोजगारी मात्र नभई ब्लकको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जिडिपी) को ठूलो अनुपातमा योगदान पुर्‍याउने क्षेत्रलाई ठूलो धक्का दिनेछ।” उनले जर्मनीको निर्यात सात दशमलव एक प्रतिशतले घटेको र इटालीको निर्यात छ दशमलव छ प्रतिशतले घटेको बताए।

अमेरिकी कार निर्माताहरू प्रतिशोधात्मक कारबाहीका लागि कम जोखिममा छन् किनभने तिनीहरूले इयुमा आफ्नो उत्पादनको दुई प्रतिशत मात्र निर्यात गर्छन्। अझै पनि अमेरिकामा डेट्रोइटका फोर्ड र जनरल मोटर्सका सेयरहरू तीव्र रूपमा घटे किनभने अमेरिकी उद्योग आपूर्तिकर्ताहरूबीच सीमापार व्यापारमा धेरै निर्भर छ।

“इयु र अमेरिकाले कर र व्यापार युद्धका क्षतिकारक परिणामहरू टार्न तत्काल संवाद गर्नुपर्छ”, युरोपेली निर्माता सङ्घले भन्यो।

जर्मन अटो एसोसिएसनका प्रमुख मुलरले इयु र अमेरिकाबीच द्विपक्षीय सम्झौतामा तत्काल वार्ताका लागि आह्वान गर्नुभयो। उनका अनुसार यसले ‘अटोमोबाइल उत्पादनहरूका लागि विभिन्न कर र गैर–कर अवरोधहरूबारे छलफल गर्न र अधिक सन्तुलित दृष्टिकोणमा लैजान सक्ने’ एउटा फोरम प्रस्ताव गर्नेछ।
 

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।