काठमाडौं– सुदूरपश्चिम प्रदेशमा आफ्ना मन्त्री बर्खास्तीमा परेपछि नागरिक उन्मुक्ति पार्टी (नाउपा) सरकारबाट बाहिरिने निर्णय गरेको छ ।

शनिबार बसेको पार्टीको संसदीय दलको बैठकले सरकारबाट बाहिरिने निर्णय गरेको अध्यक्ष रन्जिता श्रेष्ठले बताइन् । 

अब प्रतिपक्षमा बस्ने उनको भनाइ छ । नाउपाबाट अहिले संघीय सरकारमा सांसद अरुण चौधरी संस्कृति, पर्यटन एवं राज्यमन्त्री छन् ।

मन्त्री चौधरीले भोलि नै प्रधानमन्त्री समक्ष राजीनामा बुझाउने भएका छन् । यस्तै सदनलाई पनि भोलि नै जानकारी गराइने नाउपाले जनाएको छ । 

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।

काठमाडौं– निजामती सेवा विधेयकको कुलिङ पिरियडबारे त्रुटि भएको विषयमा छानबिन गर्नका लागि संसदीय विशेष समिति गठन गर्ने निर्णय भएको छ।

शनिबार सिंहदरबारमा सभामखु देवराज घिमिरे र विभिन्न दलका नेताहरुको बैठकले विशेष संसदीय समिति गठन गर्ने निर्णय गरेको सभामुख घिमिरेका प्रेस सल्लाहकार शेखर अधिकारीले जानकारी दिए।

उनका अनुसार समिति सात सदस्यीय हुनेछ। जसमा कांग्रेस र एमालेबाट २/२ जना सदस्य रहनेछन्। बाँकी अरू दलबाट राखिनेछ।

छानबिन समितिमा राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिकै सदस्यहरूलाई भने नराख्ने सहमति भएको छ।

दलहरूले नाम दिएपछि समिति गठन हुनेछ।

समितिलाई छानबिन गरी प्रतिबेदन बुझाउन २१ दिनको समय दिने निर्णय भएको पनि सभामुख घिमिरेका प्रेस सल्लाहकार अधिकारीले जानकारी दिए।

समितिले लामो समय छलफल गरेर निजामती सेवाबाट अवकाशप्राप्त कर्मचारीलाई दुई वर्षसम्म कुनै पनि संवैधानिक वा सरकारी नियुक्तिमा जान नपाउने गरी ‘कुलिङ पिरियड’ को व्यवस्था उक्त विधेयकमा गरेको थियो। तर प्रतिनिधिसभाबाट पारित हुँदा कुलिङ पिरियडको व्यवस्था निस्क्रिय हुने अर्को प्रावधान रहेको फेला परेको थियो।

यसबारे समितिमा हंगामा मच्चिएपछि समिति सभापतिले नै सभामुख घिमिरेलाई छानबिनका लागि आग्रह गरेका थिए।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।

काठमाडौँ । नेपाल खानेपानी संस्थानबाट सेवा निवृत्त भएपछि ६३ वर्षीय डा. भूपेन्द्र प्रसाद अरूजस्तो अवकाश जीवन शान्तिमा बिताइरहेका छैनन् । उनी सप्तरीमा रहेको ‘एबी बायो डिग्रेडेबल’ कारखानाको रेखदेखमा बिहानदेखि साँझसम्म खटिन्छन् ।

‘ल्युकेमिया’ को बिरामी भएकाले स्वास्थ्यले उनलाई बेला बेलामा समस्या निम्त्याउँछ । ‍तापनि नेपालमा प्लास्टिकको विकल्पलाई सर्वसुलभ बनाउन उनी लागि परेका छन् ।

उनी सप्तरी आसपासका गाउँ र स्थानीय निकाय पुगेर बायो डिग्रेडेबल (जैविक रूपमा नष्ट हुन सक्ने वस्तु) झोला प्रयोग गर्न आग्रह समेत गरिरहेका छन् ।

सन् २०२३ मा छोरी डा. भितास्ता मुस्कान (२६) र छोरा डा. प्रविन प्रसाद (३६) सँग मिलेर डा भूपेन्द्रले ‘एबी बायो डिग्रेडेबल’ सञ्चालनमा ल्याएका हुन् । कम्पनीले जैविक रूपमा ६ महिनाभित्र नष्ट हुने झोला उत्पादन गर्दै आएको छ ।

कसरी बनाइन्छ यस्तो झोला ?

यस्तो प्लास्टिक बनाउन ग्रानुल (साबुदानाबाट बन्ने कच्चा पदार्थ) र फिलर (मकैबाट तयार हुने कच्चा पदार्थ) प्रयोग गरिन्छ ।  आफूहरूले सामग्री तयार गरिसकेपछि यो नष्ट हुन्छ कि हुँदैन भनेर विभिन्न तरिकाबाट पनि परीक्षण गरेको डा. भितास्ता सुनाउँछिन् । 

यसका लागि माटोमा गाडेर, तातो कुरा राखेर, जलाएर, फ्रोजन गरेर परीक्षण गरिएको थियो । “यो ९० देखि १८० दिनसम्ममा माटोमा मिल्छ । हामीले माटोमा गाडेको छ महिनापछि हेर्दा प्लास्टिकको कुनै कण बाँकी थिएन,” उनले भनिन् । यस्तै उक्त प्लास्टिक जलाए पनि हानिकारक रसायन ननिसक्ने, बरु खरानी बनेर नष्ट हुने उनले उल्लेख गरिन् ।

कति पर्छ मूल्य ?

हाल कम्पनीले आधा केजी, १ केजी, २ केजी र ५ केजी क्षमताका झोला उत्पादन गर्दै आएको छ । जसको मूल्य क्रमशः ३७०, ३७५, ३८५ र ३९० रुपैयाँ रहेको छ । ग्राहकले आवश्यक अनुसार झोलामा प्रिन्ट गर्न सक्ने सुविधा पनि पाउँछन् । कम्पनीले आफ्नो झोलामा ‘म प्लास्टिक होइनँ’ भन्ने स्लोगनसमेत राखेको छ । हालसम्म कम्पनीले ५०० केजीको आसपासमा मात्र झोला बिक्री गरेको डा. भितास्ताले सुनाइन् । 

झोला बिक्रीका लागि भने अलि समस्या भएको उनको अनुभव छ । उनले भनिन्, “काठमाडौँमा राम्रो बिक्री हुन्छ भनेर अपेक्षा गरिएको थियो, तर सोचे जस्तो भएन ।” देशका मूख्य मूख्य शहरका थोक तथा खुद्रा पसलसम्म उत्पादन पुर्‍याउने प्रयास भइरहेको छ । यस्तै विभिन्न पालिका प्रमुखहरूसँग पनि बायो डिग्रेडेबल झोला प्रयोगका लागि छलफल चलिरहेको उनले बताइन् । 

त्यस बाहेक काठमाडौँको बुढानीलकण्ठ-३ रुद्रेश्वरमा आफैँले पसल खोलेर पनि झोला बिक्री गर्दै आएको छ । यस्तै, अनलाइनबाट पनि बिक्री गर्ने तयारी रहेको उनले सुनाइन् । 

मसिन किन्ने बेलामा ठगिएपछि…

सेवा निवृत्त हुनु पूर्व खानेपानी संस्थानको महाप्रबन्धक थिए डा. भूपेन्द्र प्रसाद । संस्थानमा सुरक्षित र स्वच्छ खानेपानी उपभोक्तासम्म पुर्‍याउन अहोरात्र खटिँदा उनले पानीमा भएको प्रदूषणलाई पनि नजिकबाट अध्ययन गरेका थिए । 

त्यसैले उनी पानी र वातावरण जोगाउने कुनै काम गरौँ भन्ने चाहन्थे । “ठोस फोहोर, प्लास्टिक फोहोर होस् वा तरल फोहोरले वातावरणमा निकै ठुलो समस्या सिर्जना गरिरहेको छ । पोलिथिन समुद्रमा पुगेर माइक्रो लेभलमा टुक्रिएर नुनसँग मिल्छ । त्यही नुन भान्सामा पुगेर हामी खाइरहेका हुन्छौँ ।” उनी थप्छन्, “काठमाडौँ, विराटनगर, इटहरी जस्ता ठुला सहरमा फोहर व्यवस्थापनका विषयमा अलि अलि भएपनि सचेत छन् तर साना पालिकाहरूको आर्थिक अवस्थाले पनि व्यवस्थापन गर्न सकिरहेका छैनन् ।”

जागिरबाट अवकाश लिने बित्तिकै उनी सप्तरीको शम्भुनाथ गाउँपालिका वडा. नं ५ मोहनपुरस्थित पुर्ख्यौली घरमा फर्किए । गाउँमै रोजगारी पनि दिने र वातावरणको विनाश पनि रोक्ने काम गर्ने निर्णयमा पुगे । त्यसपछि सस्तोमा बायो डिग्रेडेबल प्लास्टिक उत्पादन गर्ने योजना बनाए । उनको यो काममा छोरी भितास्ता र छोरा प्रविनले पनि साथ दिए । 

०८० सालमा कारखानाका लागि आवश्यक पर्ने मसिन कहाँ किन्ने भनेर खोजी हुन थाल्यो । मसिन किन्न दिल्लीमा गएर त्यहाँको कारखाना हेरेर आएको भितास्ता सुनाउँछिन् ।

“त्यहाँ पुगेर हामीले मसिन नै हेरेर आएका थियौँ । पहिला भुक्तानी गर्नुपर्छ भनेपछि हामीले प्रक्रिया पूरा गरेर पैसा पठायौँ । तर बहाना बनाएर तीन-चार महिनासम्म पनि उनीहरूले मसिन पठाएनन्,” उनले त्यो क्षण सम्झिन् ।

मसिन र ढुवानीका लागि पेश्कीमा नै २० लाख रुपैयाँभन्दा धेरै खर्च भएको उनले बताइन् । पेश्की लिएर मसिन नपठाएपछि हाल उक्त कम्पनी विरुद्ध मुद्दा लडिरहेको उनले सुनाइन् । 

कारखाना बनाउन तयार पारेको रकम डुबेर निकै तनावमा पुगेका थिए डा. भूपेन्द्र । केही दिन उनलाई निद्रै परेन । उनी कामै नगर्ने मनसायमा ‍पुगिसकेका थिए । तर श्रीमतीसहित परिवारबाट काम गर्न हौसला मिलेपछि उनमा जाँगर आयो । 

“परिवारले नै साथ दिएपछि जसरी भएपनि काम गर्छु भन्ने सोचेँ । ऋण खोजेर कलकत्ताबाट चाहिने मसिन किनेर ल्याएँ । र, सप्तरीको शम्भुनाथमा कारखाना सुरु गरेँ ।”

कर महँगो भएपछि समस्या 

बायो डिग्रेडेबल प्लास्टिकका लागि आवश्यक पर्ने कच्चा पदार्थ हाल नेपालमा नै उपलब्ध छैनन् । चीन र भारतबाट आयात गर्नुपर्छ । त्यसमाथि सरकारले लगाएको महँगो करका कारण उत्पादनमा समस्या भएको डा. भूपेन्द्र बताउँछन् । मसिन र कच्चा पदार्थ आयातदेखि बायो डिग्रेडेबल प्लास्टिक बजारमा बिक्री गर्ने बेला ७४ प्रतिशत कर तिर्नुपरेको छ । 

“अरू प्लास्टिक पेट्रोलियम पदार्थबाट बन्छन् । तर हाम्रो प्लास्टिक बनाउन साबुदाना र मकैको प्रयोग गर्नुपर्ने भएकाले महँगो पर्छ ।” तर नेपाल सरकारले पर्यावरणका बारेमा सोचेर कच्चा पदार्थ तथा मसिनरी आयातमा भन्सार छुट गरेर थप सस्तो मूल्यमा बजारमा बिक्री गर्न सकिने उनले सुनाए । 

सरकारले स्वदेशी उत्पादन र वातावरणलाई ध्यानमा राखेर  भन्सारमा छुट गर्न नसकेमा प्लास्टिकमा कर बढाउन उनी चुनौती दिन्छन् । “यदि वैकल्पिक प्लास्टिक उत्पादनका लागि करमा छुट दिन सक्दैन भने पेट्रोलियम पदार्थबाट बन्ने प्लास्टिकमा पनि हामीलाई जस्तै महँगो कर लगाउनु पर्‍यो । त्यसपछि मात्र बजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न सकिन्छ ।”

सरकारले जलवायु परिवर्तनका विषयमा आवाज उठाउँदै आउँदा प्लास्टिक व्यवस्थापनमा पनि ध्यान दिनुपर्ने आवश्यकता उनले औँल्याए । करमा कमीका साथै नीति नै बनाएर पेट्रोलियम पदार्थबाट बनेका प्लास्टिक उत्पादन र प्रयोगमा निरुत्साहन गर्ने र जैविक रुपमा नष्ट हुने झोला सस्तोमा उत्पादन हुने वातावरण निर्माण गर्नु पर्ने उनको माग छ । 

यता, समाजमा बायो डिग्रेडेबल उत्पादनको फाइदा र प्लास्टिकको बेफाइदाबारे चेतनाको कमी रहेको डा. भितास्ताको बुझाई छ । 

त्यसैले ग्राहकले मूल्य हेरेर प्लास्टिक नै खरिद गर्ने गरेका छन् । बजारमा हानिकारक प्लास्टिक सस्तो पर्ने भएकाले बायो डिग्रेडेबलले बजार पाउन समस्या भएको उनले सुनाइन् । 

यद्यपी कम्पनीले विभिन्न चुनौतीका बाबजुद २० जनालाई रोजगारी दिँदै आएको छ । उनी भन्छिन्, “विशेषगरी यहाँका स्थानीय महिलालाई रोजगारी दिन सकियोस् भन्नेमा जोड दिएका छौँ ।”

बायो डिग्रेडेबल बोतल बनाउने योजना 

सरकारले पटक पटक प्लास्टिकको झोला प्रयोगलाई कम गर्ने नीति ल्याएपनि सफल हुन नसकेको डा. भितास्ता बताउँछिन् । यसको पछाडि प्लास्टिकलाई ‘रिप्लेस’ गर्न सक्ने गतिलो वैकल्पिक झोला बजारमा नआउनु हो । 

उनले भनिन्, “बजारमा कागजको झोला नै एउटाको १० रुपैयाँसम्म पर्छ । अझ कपडाको झोला झन महँगा छन् । अहिलेसम्म बजारमा आएका अन्य बायो डिग्रेडेबल झोला पनि महँगो छन् । प्लास्टिकसँग प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने गुणस्तरीय र सस्तो झोला बजारमा आएका नै थिएनन् ।”

आफूहरूले भने सहुलियत मूल्यमा नै बजारमा बायो डिग्रेडेबल झोला बनाएर प्लास्टिकको झोलाको विकल्प बन्ने लक्ष्य राखेको उनले बताइन् । उनले भनिन्, “नेपाली बजारको २० प्रतिशत झोला बायो डिग्रेडेबल झोलाले ओगट्ने गरि बजारमा जाने लक्ष्य राखेका छौँ ।” 

यता प्लास्टिकको झोलामात्र नभएर बोतलहरू पनि वातावरणका लागि निकै हानिकारक भएको डा. भूपेन्द्र बताउँछन् । उनले भने, “मिनिरल वाटरको बोतलमा पानी खाएर जथाभाबी फालिरहेका हुन्छन् । यो निकै ठुलो समस्या भएको छ । वातावरणमा पनि धेरै असर पुर्‍याइरहेको छ ।” यहीकारण भावी दिनमा जैविक रूपमा नष्ट हुने बायो डिग्रेडेबल बोतल बनाउने सोच रहेको उनले सुनाए । त्यस्तै अहिलेको झोलाको गुणस्तर थप बढाउँदै जाने र १० केजी क्षमतासम्मका झोला बनाउने योजना राखिएको छ । 

पछिल्लो अध्यावधिक: असार २१, २०८२ १७:२३

काठमाडौं– बाढी र पहिरोका कारण देशका ७ वटा राजमार्ग पूर्णरूपमा अवरुद्ध भएको नेपाल प्रहरीले जानकारी दिएको छ । 

शनिबार दिउँसो २ बजेसम्मको अद्यावधिक विवरण अनुसार ४ वटा राजमार्ग एकतर्फी रूपमा सञ्चालनमा रहेका छन् ।

अविरल वर्षाका कारण संखुवासभास्थित कोशी राजमार्गमा पूर्णरूपमा अवरोध छ । त्यस्तै, पहिरोका कारण काभ्रेको बनेपा–नाला–भक्तपुर सडकखण्ड तथा सिन्धुपाल्चोकको अरनिको राजमार्ग अवरुद्ध छ ।

यसैगरी, बाढीका कारण डोल्पाको भेरी करिडोर र रुकुम पश्चिमको जाजरकोट डोल्पा भेरी करिडोर सडक खण्ड अवरुद्ध रहेको छ । जाजरकोटको मध्य पहाडी राजमार्ग र बाजुराको मार्तडी–कोल्टी कच्ची सडक अवरुद्ध रहेको प्रहरीको भनाई छ ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।

काठमाडौं– नेपाली कांग्रेसका महामन्त्री गगनकुमार थापाले देशमा केही राम्रो भए पनि भने जति गर्न नसकिएको बताएका छन्। शनिबार काठमाडौँमा आयोजित एक कार्यक्रममा बोल्दै उनले कसैले देशमा खतरा आयो भनेर भनेको कुरा नपत्याउन आग्रह गरे।

त्यस्तै, देश बर्बाद भयो, झुर भयो भन्नेहरूप्रति पनि विश्वास नगर्न विद्यार्थीहरूलाई सुझाएका छन्। उनले अध्ययन, विश्लेषण र समीक्षाका आधारमा मात्र समर्थन वा विरोध गर्न सुझाव दिए ।

थापाले देशमा केही राम्रो भएको तर अपेक्षित सुधार गर्न नसकिएको स्वीकार गर्दै, राम्रो कामका लागि धन्यवाद र अपुगका लागि प्रश्न गर्न आग्रह गरे। उनले विद्यार्थीहरूलाई अबको जिम्मेवारी आफूहरूले लिनुपर्ने भन्दै ‘नथाक्नुस्, नभाग्नुस्, नगल्नुस्’ भन्ने सन्देश दिए।

महामन्त्री थापाले भने, ‘कसैले यो देशमा खतरा भएको छ भनेर नपत्याउनुस्। तर कसैले आएर यो देश बर्बाद भयो, झुर भयो भनेर पनि नपत्याउनुस्। दुवै कुरामा सत्य छैन। यो देशमा केही राम्रो भएको छ, केही राम्रो गर्न सकिएको छैन। राम्रो गरेकोमा धन्यवाद भन्नुस्, गर्नुपर्ने जति किन गरिएन भनेर प्रश्न गर्नुस्। बाँकी काम म गर्छु भनेर जिम्मा लिनुस्। नथाक्नुस्, नभाग्नुस्, नगल्नुस्। अडिएर बस्नुस्, नयाँ कुरा सिक्नुस्, प्रश्न गर्नुस्, आलोचनात्मक हुनुस् र रमाइलो पनि गर्नुस्।’

उनले अबको पुस्ताले आफूभन्दा राम्रो काम गर्ने विश्वास आफूमा रहेको पनि बताए।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।

काठमाडौं– नेकपा (माओवादी केन्द्र) का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले ०८४ साललाई क्रान्तिको एउटा नयाँ चरणको रूपमा लिएको बताएका छन्।

शनिबार पार्टी केन्द्रीय कार्यालय पेरिसडाँडामा आयोजित नेकपा (माओवादी केन्द्र) पर्सा–काठमाडौँ सम्पर्क समन्वय समितिको कार्यक्रममा सम्बोधन गर्दै उनले यस्तो बताएका हुन्। उनले ०८४ सालबाट देशलाई क्रान्तिको नयाँ चरणतर्फ प्रवेश गराउने दाबी गरेका छन्।

महिला, उत्पीडित, आदिवासी, जनजाति सबैका निम्ति क्रान्तिको झन्डा उठाउँदा त्यसको तयारीमा सबैभन्दा ठूलो भूमिका संगीतले खेलेको उनले उल्लेख गरेका छन्। जनयुद्धका बेला भाषण, दर्शन र सिद्धान्तको व्याख्याभन्दा गीत, संगीत र नृत्यले बढी भूमिका खेलेको बताउँदै उनले आगामी निर्वाचनको लडाइँमा पनि संगीतमार्फत निर्णायक भूमिका खेल्ने बताए।

अध्यक्ष दाहालले भने, ‘आउँदो ०८४ साललाई हामीले नेपाली क्रान्तिको एउटा नयाँ चरणमा प्रवेश गराउनेछौँ भन्ने विश्वास लिएको छु। मलाई विश्वास छ, कमरेडको रूपमा तपाईँहरू सबैले पनि आफ्नो भूमिका पूरा गर्नुहुनेछ।’ उनले अब पर्सामा पार्टीको विजय यात्रा सुरु भएको दाबी समेत गरेका छन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।

काठमाडौँ । पद्म ज्योति ग्रुपका अध्यक्ष रहेका सौरभ ज्योति अहिले ‘शार्क ट्याङ्क नेपाल’ का ‘शार्क’का रूपमा अघि बढेको छ । पारिवारिक व्यापारिक विरासतलाई अगाडि बढाउँदै आएका उनी नयाँ पुस्ताका लागि प्रेरणाको स्रोत पनि बनिरहेका छन् । 

उनको व्यस्त दैनिकी, व्यापारप्रतिको दृष्टिकोण, लगानीको दर्शन र व्यक्तिगत जीवनका केही रोचक पक्षलाई यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ ।

शार्क ट्याङ्क: उद्यमशीलताको नयाँ आन्दोलन

नेपालमा ‘शार्क ट्याङ्क’ जस्तो व्यावसायिक रियालिटी शोको आगमनलाई सौरभ ज्योति एउटा ‘आन्दोलन’ को सुरुवातका रूपमा हेर्छन् । उनी भन्छन्, “नेपालमा मनोरञ्जन, गायन, नृत्य र कमेडीका रियालिटी शोहरू धेरै आए । तर व्यवसाय, लगानी र उद्यमशीलतालाई राष्ट्रिय टेलिभिजनमा प्रस्तुत गर्ने यो पहिलो प्रयास हो ।”

उनको विचारमा यस शोले नेपाली समाजमा हुने राजनीतिक र मनोरञ्जनका गफलाई व्यवसाय, उद्योग र उद्यमशीलताको बहसतर्फ मोड्न मद्दत गर्नेछ । “यो शोले नेपाली उद्यमशीलतालाई नेपालमा मात्र नभई विश्वभर छरिएर रहेका नेपाली डायस्पोरा र अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमाझ चिनाउन ठुलो भूमिका खेल्नेछ,” उनी थप्छन् । शार्क ट्याङ्कमा आएका उद्यमीको सोच र आफ्नो व्यवसायलाई विश्वव्यापी रूपमा विस्तार गर्ने योजना देखेर उनी निकै प्रभावित र उत्साहित भएको बताउँछन् ।

के हो लगानीको आधार ?

शार्कको कुर्सीमा बसेर लगानी गर्दा उनी कुनै पनि आइडियाभन्दा पहिले त्यो आइडिया बोक्ने व्यक्तिलाई महत्त्व दिन्छन् । “पहिला व्यक्ति अनि उसको काम,” लगानी गर्दा हेर्ने महत्त्वपूर्ण पक्षको चर्चा गर्दै उनी भन्छन् । उद्यमीमा हुनुपर्ने मेहनत, लगनशीलता, इमानदारी र सकारात्मक सोच उनी प्राथमिकतामा पर्छ । “जतिसुकै राम्रो आइडिया भए पनि उद्यमीसँग सकारात्मक सम्बन्ध स्थापित हुन सकेन भने मलाई काम गर्न मजा आउँदैन,” उनी भन्छन् ।

नेपालबाट युवा पलायनको विषयमा पनि उनको दृष्टिकोण फरक छ । उनको विचारमा युवा बाहिर जानु एउटा यथार्थ हो । तर फर्किनेहरूको संख्या र उनीहरूले भित्र्याएको सीप, ज्ञान र लगानीलाई पनि नजरअन्दाज गर्न मिल्दैन । “गत वर्ष ६ लाख युवा बाहिरिँदा ५ लाख २० हजार फर्केका पनि छन् । उनीहरूले विदेशबाट सीप र मेहनत सिकेर नेपालमै व्यवसाय गरिरहेका छन्,” उनी भन्छन्, “चुनौतीले नै अवसर सिर्जना गर्छन् ।”

अटोमोबाइलको भविष्य र ज्योतिको रणनीति

पद्म ज्योति ग्रुपले अटोमोबाइल क्षेत्रमा लामो समयदेखि नेतृत्वदायी भूमिका खेलिरहेको छ । अहिले बजार विद्युतीय सवारी (ईभी) र क्लिन एनर्जीतिर मोडिरहेको छ । नेपालमा फोर-ह्विलर बजारको लगभग ७१ प्रतिशत हिस्सा क्लिन एनर्जी भेहिकलले ओगटेको तथ्यले उनी उत्साहित छन् तर पूर्वाधारको अभाव अझै चुनौती रहेको स्वीकार्छन् ।

टु-ह्विलरमा भने ईभीको बजार दुई प्रतिशतभन्दा कम रहेकोले अहिले पनि बीएस-६ मापदण्डका न्यून प्रदूषण गर्ने पेट्रोल इन्जिनयुक्त सवारीको सान्दर्भिकता रहेको उनको तर्क छ । ज्योति ग्रुपले ईभीलाई आत्मसात गर्नका लागि बजारलाई सूक्ष्म रूपमा नियालिरहेको देखिन्छ । उनी भन्छन्, “उत्पादन मात्रै ठुलो कुरा होइन । उत्कृष्ट उत्पादनसँगै बिक्रीपछिको बलियो सेवा र ग्राहक सन्तुष्टि सुनिश्चित गर्न सकेपछि मात्र हामी नयाँ प्रविधिका सवारी साधन बजारमा ल्याउनेछौँ ।” 

अनुशासन र रुचिबिचको स्वर्णिम पुल

सौरभ ज्योतिको दिन बिहान करिब पौने ७ बजे सुरु हुन्छ । साढे सात बजेसम्ममा उनी जिम पुगिसक्छन् । ढाडको समस्याका कारण व्यक्तिगत प्रशिक्षकको निगरानीमा व्यायाम गर्ने उनी कार्डियो, स्ट्रेचिङ, वेट ट्रेनिङ र बक्सिङलाई आफ्नो दैनिकीमा समेट्छन् । उनी भन्छन्, “उमेर बढ्दै गएपछि स्वास्थ्यप्रति अलि बढी सचेत हुनैपर्छ ।”

उनको व्यक्तिगत रुचिको अर्को पाटो हो, मोटरसाइकल र गाडी । उनको एसजे मोटो ग्यारेज मोटरसाइकल प्रेमीका लागि एउटा एउटा लाइब्रेरी जस्तै हो । त्यहाँ दुर्लभ सुपरबाइक नजिकबाट हेर्न पाइन्छ । यो उनको ‘प्यासन प्रोजेक्ट’ हो । उनी भन्छन्, “आर्थिक रूपमा सम्भव छ र आफ्नो रुचि अरूसँग बाँड्न सकिन्छ भने त्यसो गर्नुपर्छ । यसले मानिसको अनुहारमा मुस्कान ल्याउँछ ।”

उनको हातमा दुई ओटा घडी देख्दा धेरैलाई कौतुहलता लाग्न सक्छ । शार्कको कुर्सीमा बसिरहँदा पनि उनका हातमा दुई ओटा घडी देखिन्छन् । 

यसको कारणबारे उनी भन्छन्, “बायाँ हातमा मलाई मन पर्ने एनालग घडी लगाउँछु, जुन घडीप्रतिको मेरो प्रेम हो । दायाँ हातको स्मार्टवाच भने मेरो स्वास्थ्य ट्र्याक गर्ने र यात्रामा समय मिलाउने एउटा प्रोडक्टिभिटी टुल हो ।” 

प्रतिस्पर्धा आफैँसँग

व्यापारिक दुनियाँमा प्रतिस्पर्धा स्वाभाविक भए पनि सौरभ ज्योतिको दर्शन फरक छ । “म अरूसँग प्रतिस्पर्धा गर्दिनँ । म सधैँ आफैँसँग प्रतिस्पर्धा गर्छु । हिजोभन्दा आज र आजभन्दा भोलि कसरी राम्रो गर्ने भन्नेमा मेरो ध्यान हुन्छ,” उनी भन्छन् । यद्यपि शार्क ट्याङ्कमा राम्रो आइडियाका लागि अन्य शार्कहरूसँग स्वस्थ प्रतिस्पर्धा हुनु स्वाभाविक रहेको उनी स्वीकार्छन् ।

पछिल्लो अध्यावधिक: असार २१, २०८२ १५:२

काठमाडौं– हमासले अमेरिकाले अघि सारेको नयाँ गाजा युद्धविराम र बन्धक रिहाइसम्बन्धी सम्झौताको पछिल्लो प्रस्तावमा मध्यस्थकर्ताहरूलाई “सकारात्मक प्रतिक्रिया” दिएको जनाएको छ। प्यालेस्टिनी सशस्त्र समूहले एक विज्ञप्तिमार्फत आफू “वार्ताको चरणमा तत्काल प्रवेश गर्न गम्भीर रूपमा तयार” रहेको जनाएको छ।

ती वार्ताका विषयसँग निकट रहेका एक वरिष्ठ प्यालेस्टिनी अधिकारीले बीबीसीलाई बताएअनुसार हमासले सामान्य ढाँचाका रूपमा स्वीकार गरेको छ।

तर उसले २० महिना देखिको युद्धको स्थायी अन्त्यको लागि वार्ता असफल भएमा शत्रुता पुनः सुरु नहुने अमेरिकी सुनिश्चिततासहित कैयौँ मुख्य संशोधनहरूको माग समेत गरेको छ।

शुक्रवार अमेरिकी राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले हमासको प्रतिक्रियाको स्वागत गर्दै गाजामा अर्को सातासम्ममा युद्धविराम सम्झौता हुन सक्ने बताएका छन्। यसबारे इजरायल सरकारले तत्काल कुनै प्रतिक्रिया जनाएको छैन।

ट्रम्पको दबाब

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले गत मङ्गलवार इजरायलले ६० दिने युद्धविरामका लागि “आवश्यक सर्तहरू” स्वीकार गरेको जनाएका थिए। उक्त अवधिमा सम्बन्धित पक्षहरूले युद्ध अन्त्य गर्नका लागि कामहरू गर्ने भनिएको छ।

ट्रम्पले हमासलाई त्यो “अन्तिम प्रस्ताव” भन्दै त्यसलाई स्वीकार गर्न पनि आग्रह गर्ने क्रममा त्यसो नगरिए उनीहरूका लागि “केही राम्रो हुनेछैन केवल झन् खराब हुनेछ” भन्दै चेतावनी दिएका थिए।

उक्त योजनामा ​​इजरायली जेलमा राखिएका प्यालेस्टिनी बन्दीहरूका बदलामा हमासले १० जीवित इजरायली बन्धकलाई क्रमिक रूपमा छाड्ने र १८ अन्य बन्धकहरूको शव बुझाउने कुरा समावेश गरिएको विश्वास गरिन्छ। गाजामा अझै पनि पचासजना बन्धकहरू छन् जसमध्ये कम्तीमा २० जीवित रहेको विश्वास गरिन्छ।

उक्त प्रस्तावमा संयुक्त राष्ट्र सङ्घ र रेडक्रसको अन्तर्राष्ट्रिय समितिको संलग्नतामा पर्याप्त मात्रामा मानवीय सहायता तत्कालै गाजा पठाइने कुरा उल्लेख रहेको बताइएको छ।

हमासका माग के छन्?

ती वरिष्ठ प्यालेस्टिनी अधिकारीका अनुसार हमासले संयुक्त राष्ट्र सङ्घ र यसका साझेदारहरूद्वारा विशेष रूपमा सहायता वितरण गर्न माग गरेको छ।

उसले इजरायल र अमेरिकाको साथ पाएको गाजा ह्युमेनिटेरिअन फाउन्डेशन (जीएचएफ) द्वारा सञ्चालित विवादास्पद वितरण प्रणाली तत्काल अन्त्य गर्न माग गर्दै आएको छ।

त्यसबाहेक हमासले मुख्य संशोधनका रूपमा इजरायली सेनाको फिर्ताको माग गरेको ती प्यालेस्टिनी अधिकारीले बताएका छन्।

अमेरिकी प्रस्तावमा चाहिँ उत्तरी र दक्षिणी गाजाका केही भागबाट चरणबद्ध रूपमा सैनिकहरू फिर्ता बोलाउने कुरा समावेश रहेको विश्वास गरिन्छ।

तर ती अधिकारीका अनुसार हमासले मार्चमा पछिल्लो युद्धविराम भङ्ग हुनुअघि सेनाहरू रहेका ठाउँमा फर्कनमा जोड दिइरहेको छ।

हमासले स्थायी युद्धविरामको वार्ता असफल भएमा इजरायली हवाई र स्थल कारबाही पुनः सुरु नहुने अमेरिकी सुनिश्चितता समेत चाहेको ती प्यालेस्टिनी अधिकारीले बताएका छन्।

उक्त प्रस्तावले युद्ध अन्त्य गर्ने वार्ता पहिलो दिनबाटै सुरु हुने उल्लेख गरेको ठानिएको छ। यद्यपि इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहूले सबै बन्धकहरू रिहा नभएसम्म र हमासको सैन्य तथा शासन क्षमता नष्ट नभएसम्म युद्ध अन्त्य गर्ने कुरा अस्वीकार गर्दै आएका छन्।

गाजामा हमला कायमै

शुक्रवार अमेरिका युद्धविराम प्रस्तावमा हमासको प्रतिक्रिया पर्खिरहँदा इजरायलले गाजा स्ट्रिपभर कैयौँ मारिनेगरी बमवारी जारी राखेको थियो।

संयुक्त राष्ट्र सङ्घको मानव अधिकार कार्यालयले शुक्रवार जनाए अनुसार पछिल्ला पाँच सातामा जीएचएफका सहायता वितरण केन्द्रहरू नजिकै कम्तीमा ५०९ जना र सहायता बोकेका गाडीका लस्कर नजिकै १०४ जनाको मारिएको विवरण सार्वजनिक गरेको छ।

उक्त राष्ट्रसङ्घीय कार्यालयकी प्रवक्ता रविना शामदासानीले आफूहरूले तथ्याङ्क प्रमाणित गर्ने र जिम्मेवार को हो भनेर पत्ता लगाउने काम गरिरहेको बताइन्।

तर उनले “इजरायली सेनाले वितरण बिन्दुमा पुग्न खोजिरहेका प्यालेस्टिनीहरूमाथि गोलाबारी र गोली चलाएको प्रस्ट छ” भनेकी छन्। जीएचएफले संयुक्त राष्ट्र सङ्घको तथ्याङ्क गाजाको स्वास्थ्य मन्त्रालयबाट “सिधै” आइरहेको भन्दै त्यो विश्वसनीय नभएको बताएको छ।

उक्त निकायले ती तथ्याङ्क आफ्नो प्रयासमा “झूटो कलङ्क” लगाउन प्रयोग गरिएको आरोप लगाएको छ। जीएचएफका अध्यक्षले यो साता आफ्नो स्थलहरूमा वा नजिकै कुनै पनि हिंसात्मक घटना नभएकोमा जोड दिए।

उता गाजाबाट ६० किलोमिटर मात्र पर रहेको इजरायली सहर तेल अभिभमा बाँकी बन्धकहरूका परिवार र उनीहरूका समर्थकहरूले अमेरिकी नियोगबाहिर एक र्‍याली आयोजना गर्दै ट्रम्पलाई ती सबैलाई रिहा गर्ने “सम्झौता” गराउन आग्रह गरेका छन्।

सन् २०२३ को अक्टोबर ७ मा भएको हमलाको जबाफमा इजरायली सेनाले गाजामा कारबाही सुरु गरेको थियो। हमासको हमलामा त्यसबेला झण्डै १,२०० जना मारिएका थिए भने २५१ जनालाई बन्धक बनाइएको थियो।

गाजामा त्यसबेलादेखि कम्तिमा ५७,२६८ जना मारिएको उक्त भूभागको स्वास्थ्य मन्त्रालयले जनाएको छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।

काठमाडौँ । बाटोमा यात्रा गर्दा वा कुनै सार्वजनिक स्थानमा जाँदा तपाईंले पक्कै पनि ‘फ्री वाई-फाई’को बोर्ड देख्नु भएको होला । डिभाइसमा वाई-फाईको सूची हेर्दा पनि निःशुल्क उपलब्ध वाई-फाई देखिन्छन् । वाई-फाई नभएको ठाउँभन्दा भएको ठाउँ नै हाम्रो प्राथमिकतामा पर्छ ।

निःशुल्क उपलब्ध हुने वाई-फाईको भरोसा गर्नु हुँदैन भन्ने थाहा पाउँदा पाउँदै पनि कहिलेकाहीं हामी ‘के नै होला र ?’ भन्दै बेवास्ता गर्छौं । र, ल्यापटप वा फोन खोलेर वाई-फाई कनेक्ट गर्छौं । 

तर के तपाईंलाई थाहा छ, खुला नेटवर्कका रूपमा चिनिने फ्री वाई-फाईमा जोडिनु मात्र पनि कति खतरनाक हुन सक्छ ? त्यसबारे यहाँ विस्तृतमा चर्चा गरिएको छ:

१. नक्कली वाई-फाईको जाल

तपाईंले कफी शप वा कुनै सार्वजनिक स्थानको निःशुल्क उपलब्ध हुने  वाई-फाई प्रयोग गर्दा मोबाइल वा ल्यापटपले त्यो वाई-फाई वास्तवमै कफी शपकै (जेन्युअन) हो कि होइन भन्ने कुरा पक्का गर्न सक्दैन । कुनै ह्याकरले त्यसै कफी शपको नाम जस्तै देखिने नक्कली वाई-फाई बनाइदिन सक्छ । तपाईंको डिभाइसले यो फरक छुट्याउन सक्दैन र त्यसमा आफैँ कनेक्ट हुन्छ ।

यस्तो किन हुन्छ भने मोबाइल वा ल्यापटपले जहिले पनि पहिले प्रयोग गरिएका र बलियो सिग्नल भएका वाई-फाई रोज्छ । डिभाइसले वाई-फाई चिन्न त्यसको नाम (SSID) मात्र हेर्छन् जुन सजिलै नक्कल गर्न सकिन्छ ।

‘वाई-फाई पाइनाप्पल’ (Wi-Fi Pineapple) जस्ता उपकरण प्रयोग गरेर ह्याकरले सजिलै यस्तो नक्कली वाई-फाई बनाउन सक्छन् । त्यसपछि उनीहरूले तपाईंको इन्टरनेट प्रयोग हेर्न, चोर्न वा ट्र्याक गर्न सक्छन् ।

२. नेटवर्कभित्रको खतरा

ल, अब मानौँ तपाईं साँचो कफी शपको वाई-फाईमा नै कनेक्ट हुनुभयो । त्यसपछि तपाईंको मोबाइल वा ल्यापटप त्यस नेटवर्कको हिस्सा बन्छ । यसको अर्थ तपाईंको डिभाइसले त्यही नेटवर्कमा जोडिएका अरू सबै डिभाइसहरू देख्न सक्छ र उनीहरूसँग कुराकानी गर्न सक्छ । यस्तै अरू डिभाइसले पनि तपाईंलाई देख्न र पहुँच गर्न सक्छन् ।

यदि तपाईंको फोन वा ल्यापटपको सफ्टवेयर पुरानो छ भने कफी शपमा बसेको कुनै अन्जान मानिसले पनि तपाईंलाई ह्याक गर्न सक्छ । यो धेरै जटिल कुरा होइन । ‘मेटास्प्लोइट’ (Metasploit) जस्ता ह्याकिङ टुलले नेटवर्कमा रहेका सबै डिभाइस स्क्यान गर्न सक्छन् र कुन डिभाइसमा के कमजोरी छ भन्ने पत्ता लगाउन सक्छन् । त्यसपछि ती कमजोरीको फाइदा उठाएर तपाईंको डिभाइसमा पहुँच पाउन सक्छन् ।

त्यसैले आफ्नो डिभाइस सधैँ अपडेटमा राख्नु र फायरवाल अन गर्नु धेरै आवश्यक हुन्छ । सफ्टवेयर अपडेटले नयाँ फेला परेका कमजोरी हटाउँछ भने फायरवालले अनावश्यक पहुँचलाई रोक्छ ।

३. एचटीटीपीएस र सुरक्षित भन्दै देखिने ‘हरियो ताल्चा’को भ्रम

माथिका सबै प्रक्रिया अपनाउँदै सुरक्षित भएर तपाईंले आफ्नो मोबाइल वा ल्यापटप अपडेट गर्नुभयो र काम गर्न थाल्नुभयो । तर, अझै पनि तपाईंको इन्टरनेटको सम्पूर्ण डेटा (सामान्य ईमेल, एफटीपी कनेक्सन र एचटीटीपीएस नभएका वेबसाइ) इन्क्रिप्ट छैनन् भने तपाईं जडिएको त्यही नेटवर्कमा अरू कसैले पनि हेर्न सक्छ ।

‘ठिकै छ, म त सुरक्षित वेबसाइट मात्र खोल्छु’ भन्ने तपाईंको सोच हुन सक्छ । त्यही अनुरुप तपाईं आफ्नो बैंक, फेसबुक वा अफिसको वेबसाइट खोल्नुहुन्छ । तपाईंलाई लाग्छ यी सुरक्षित छन् किनभने ब्राउजरमा माथि ‘Secure’ भन्दै हरियो ताल्चा देखिएको छ । तर त्यो सोच सधैं सही हुँदैन ।

हरियो ताल्चाको अर्थ केवल ‘तपाईंको डिभाइस र वेबसाइटको सर्भरबीचको डेटा ‘TLS/SSL’ नामको सुरक्षित तरिकाले पठाइन्छ भन्ने मात्र हो । यसले तपाईंको पासवर्ड वा युजरनेमलाई अरूले देख्न सक्दैन । तर त्यो ताल्चाले तपाईं साँच्चै सक्कली वेबसाइटमै हुनुहुन्छ भन्ने ग्यारेन्टी गर्दैन ।

ह्याकरले सक्कली वेबसाइटसँग मिल्दो-जुल्दो नामको नक्कली वेबसाइट बनाउन सक्छन् । उदाहरणका लागि ‘generalbank.com’ को सट्टा ‘generаIbank.com’। तपाईंले फरक देख्नुभयो ? त्यो माथि जेनेरलममा अङ्ग्रेजी अक्षर ‘एल’ छ भने तलपट्टिककोमा अङ्ग्रेजी अक्षर ‘आई’ छ । यो उस्तै देखिन भएकाले छुट्याउन गाह्रो हुन्छ । यस्तै गरेर नक्कली वेबसाइट बनाइन्छ ।

कहिलेकाहीं हामी आफैँ हिज्जेमा गल्ती गर्छौं जस्तैः ‘generalbank.com’ टाइप गर्नुपर्नेमा ‘generallbank.com’ टाइप हुन सक्छ । यस्तो गल्तीको फाइदा उठाएर पनि नक्कली वेबसाइट बनाउन सकिन्छ । यस्ता साइटमा पनि हरियो ताल्चा देखिन सक्छ । त्यही ताल्चालाई विश्वास गरेर वेबसाइट ब्राउज गर्नुभयो भने तपाईं फस्न सक्नुहुन्छ ।

त्यसैले अहिले धेरै ब्राउजरले सुरक्षित (HTTPS) वेबसाइटलाई प्राथमिकता दिन थालेका छन् । असुरक्षित साइट खोलेको बेलामा मात्र तपाईंलाई चेतावनी देखाइन्छ । 

यसरी तपाईंलाई सुरक्षित राख्ने प्रयास भइरहेको छ, तर सजग तपाईं आफैँ हुनुपर्छ ।

४. पासवर्ड भएको सार्वजनिक वाफईफाई के सुरक्षित छ ?

यदि कुनै कफी शप (सार्वजनिक स्थान)को सञ्चालकले वाई-फाईमा पासवर्ड राखेको छ । तर, त्यसलाई भित्तामा लेखिदियो भने के त्यो सुरक्षित हुन्छ ? वास्तवमा, हुँदैन । यो त घरको ढोकामा ताल्चा लगाएर चाबी बाहिरै छोड्नु जस्तै हो । जसले पासवर्ड देख्छ उ नेटवर्कमा जोडिन सक्छ र माथि उल्लेख गरिएका सबै आक्रमण गर्न सक्छ ।

कसरी सुरक्षित रहने ?

• सकेसम्म सार्वजनिक वाई-फाई नचलाउने: यो सबैभन्दा स्पष्ट जवाफ हो । तर सधैँ इन्टरनेट चाहिने हाम्रो बानीले गर्दा यो अव्यावहारिक हुन सक्छ ।

• मोबाइल डेटा र हटस्पटको प्रयोग: यो एक उत्तम तर महँगो विकल्प हुन सक्छ । आफ्नो मोबाइल डेटाबाट हटस्पट बनाएर चलाउँदा तपाईंको कम्प्युटर र फोनबीचको कनेक्सन इन्क्रिप्टेड हुन्छ जसलाई बीचमा कसैले हेर्न सक्दैन ।

• भीपीएनको प्रयोग: यो सबैभन्दा प्रभावकारी उपाय हो । नि:शुल्क वाई-फाई चलाउनै परे पनि भीपीएनको प्रयोग गर्नुहोस् । भीपीएनले तपाईं र भीपीएन सर्भरको बिचमा एउटा सुरक्षित सुरुङ जस्तो बनाउँछ । तपाईंको सम्पूर्ण इन्टरनेट ट्राफिक यही सुरुङबाट जान्छ र इन्क्रिप्टेड हुन्छ । यसले गर्दा सार्वजनिक वाई-फाईमा कसैले पनि तपाईंको गतिविधि हेर्न वा गडबड गर्न सक्दैन । तर, यसमा पनि एउटा कुरा याद राख्नुपर्छ । तपाईंले प्रयोग गर्ने भीपीएन सेवा प्रदायकले तपाईंको ट्राफिक हेर्न सक्छ । त्यसैले सधैँ विश्वासिलो र राम्रो गोपनीयताको रेकर्ड भएको भीपीएन सेवा मात्र प्रयोग गर्नुहोस् ।

नि:शुल्क वाई-फाई हटस्पट सम्भावित रूपमा धेरै खतरनाक हुन्छन् र थोरै मानिसले मात्र यसको जोखिम बुझ्छन् । सिमान्टेकको २०१७ को एक अध्ययन अनुसार ७५ प्रतिशत प्रयोगकर्ताले ओपन वाई-फाईमा भीपीएन प्रयोग गर्दैनन् र ८७ प्रतिशतले त सार्वजनिक वाई-फाईबाट आफ्नो व्यक्तिगत ईमेल र बैंक खाता समेत चलाउने स्वीकारेका थिए । यस्ता जोखिम थुप्रै भएकाले प्रयोगकर्ता तपाईं आफैँ सुरक्षित हुनुपर्छ । त्यसका लागि डिभाइसलाई सधैँ अप-टु-डेट राख्नुहोस् र यदि सार्वजनिक वाई-फाई चलाउनै परेमा अनिवार्य रूपमा विश्वासिलो भीपीएन प्रयोग गर्नुहोस् ।

पछिल्लो अध्यावधिक: असार २१, २०८२ १४:१४